چاپ

یادداشتی بر نمایش " تقلیدنامه زال و رودابه" به قلم آسیه میرفخرائی

نمایش تقلید نامه زال و رودابه به نویسندگی و کارگردانی محمد حاج محمدی، اثر برگزیده بیست و یکمین جشنواره بین الملی نمایش‌های آئینی و سنتی را در تماشاخانه سنگلج به تماشا نشستیم.

در خلاصه این نمایش آمده است: « زال و رودابه حدیث یکدیگر را از ندیمان و کنیزکان شنیده‌اند. اکنون نوبت آن است که با یکدیگر دیدار کنند. یاقوت (غلام سیاه پادشاه) مامور می شود تا این دو را به هم برساند. زال را می‌آورد پای ایوان رودابه، در لحظه دیدار آگاه می شوند که رودابه ناپدید شده. حال با نقشه یاقوت، پادشاه و وزیر در لباس مبدل راهی شهر می شوند تا او را بیابند.»

این نمایش داستان دلدادگی رودابه و زال به یکدیگر است.

پدر رودابه (محراب شاه) دشمن زال بوده که این دشمنی موجبات حزن و اندوه رودابه را فراهم آورده است.

شاهزاده و زال در پی یافتن راهی برای دیدار با یکدیگر هستند که غلام سیاه دربار محراب شاه واسطه می شود تا زال به ملاقات رودابه برود.

در ادامه با مهیا شدن شرایط این ملاقات، ناگهان رودابه ناپدید می شود.

داستان نمایش همان داستان زال و رودابه است با این تفاوت که «سیاه» تلاش می‌کند آنان را به هم برساند. متن نمایش بر اساس شیوه نمایشی تخت حوضی نوشته شده است اما شیوه اجرایی آن ترکیبی از عناصر مجالس شبیه‌خوانی و نمایش‌های شادی‌آور ایرانی است.

نمایشی ترکیبی از نقالی و پرده خوانی با سیاه بازی است و در عین سادگی ریشه عمیق فرهنگی و هنری ما رو به روی صحنه آورد و با اجراهایی صمیمی به کمک تار و ضرب و کمانچه درسالن قدیمی سنگلج، یاد و خاطره زمان های قدیم رو برای تماشاچی زنده می کند.
متن درام کاملا در خدمت قصه ای است که روایت می کند و با یک خط روایی درست مخاطب را تا پایان نگه می‌دارد . کارگردانی بسیار خوب با ایده های جذاب و بکر مثل وارد کردن سیاه به داستانی کلاسیک از شاهنامه، یا استفاده از یک قالی به جای هر دکوری که در ابتدا شاید از دید مخاطب صحنه را خالی جلوه می‌دهد ولی فضاها و اتفاقات به وسیله میزانسن معرفی می شوند که کاملا این جای خالی پر می شود. مثل موسیقی عالی که توسط نوازنده هایی جوان و بی نام و نشان نواخته می شود اما واقعا عالی است.

بازی‌های تمام بازیگران در جای خودش بسیار عالی است. بازیگران همگی حرفه ای و بسیار مسلط هستند خصوصا بازیگران نقشهای وزیر و محراب شاه و رودابه.

باید از کارگردان تشکر نمود به خاطر بکارگیری مؤلفه هایی از تعزیه مثل میزانسن‌های دایره ای، رجزخوانی و اشتلم گویی، استفاده از طبل ریز در قسمتهایی از اجرا، استفاده از کلاه خود، شبیه سازی مراسم زره پوشی در تعزیه حر ، و حتی استفاده از بعضی اشعار تعزیه که به زیبایی این عناصر در تاروپود کار تنیده می شود و اجرا را به معنی واقعی به یک اجرای آیینی و سنتی تبدیل می کند.

طراحی لباس و موسیقی خیلی خوب و در خدمت کار است. لیکن حجم زیاد موسیقی و رقص گاهی آزار دهنده است، به نظر می رسد که می توان به شیوه مؤثرتری از موسیقی استفاده کرد.

در این شرایط سخت زندگی، خنداندن و حال خوب بسیار قیمتی است، عوامل تائر زال و رودابه با زحمت بسیار و انرژی فوق‌العاده این حال خوب را در نهایت تواضع هر شب به تماشاچیان هدیه می کنند.

مدیریت پرسنل درجه یک تماشاخانه سنگلج هم با احترام و نظم و‌ هماهمگی بی‌مثال، مواجه‌ی آرام و‌ دلنشینی را برای عوامل نمایش و تماشاچیان فراهم می کنند .