چاپ

از مقالات ارسالی
امروز هنگام رانندگی توجهم به مصاحبه ای که از رادیو پخش می شد جلب گردید
. موضوع مصاحبه مهریه بود و این که از این پس کسی برای پرداخت نکردن مهریه به زندان نخواهد رفت. مصاحبه گر از حق و حقوق خانمها و انتقادات آنها بر این طرح می گفت و این که این‌ یک موضوع فرهنگی است و با بخشنامه حل نمی شود .
کارشناس برنامه در مقام مسول در پاسخ به دغدغه های مخاطبین رادیو اصرار داشتند که در هیچ کجای اسلام چیزی به عنوان زندانی کردن مرد برای نپرداختن مهریه نداریم و نباید مردی را به خاطر نداشتن قدرت پرداخت به زندان فرستاد .
ایشان تاکید داشتند که این طرح با در نظر گرفتن شرع مقدس تصویب شده است.
مصاحبه تمام شد و من یاد کسانی افتادم که روزگاری به خاطر نداشتن تمکن مالی سال ها پشت میله های زندان گرفتار شدند. یاد زندگی هایی که از هم‌ پاشید و عمرهایی که بر باد رفت.
چه کسی جوابگوی آن عمرها بر باد رفته وزندگی ها از هم‌پاشیده است؟ تا قبل از این طرح دست اندر کاران بر عندالمطالبه بودن مهریه اصرار داشتند و آن را سندی قانونی که باید اجرا شود می دانستند،
و همه این ها را مطابق قانون و شرع تعریف می کردند.
اما اکنون بعد از سال ها ورق برگشت و قانونی دیگر مطابق شرع ارایه شد.
به گمان این عامی پایین بودن آمار و بی میلی جوانان برای تن دادن به ازدواج و سفارش تشکیل خانواده و فرزند آوری در تصویب این قانون بی تاثیر نبوده است.
همه می دانیم که بالا بودن مهریه در فرهنگ ما متاسفانه نوعی تفاخر و ارزش برای عروس تلقی می شود . نوعی تعارف و مبالغه است و در بیشترمواقع هر دو خانواده از ابتدا می دانند که پرداخت مبلغ تعیین شده نه در توان داماد است نه در توان تمام خانواده او.
اصولا مهریهِ کم نوعی سرشکستگی برای دختر و خانواده اش تلقی می شود. و دربعضی موارد جامعه به دخترانِ با مهریه کم با شک و تردید و با ذهنیت عدم صلاحیت نگاه می کند.
با این نوع تفکر و فرهنگ ، جا دارد که قانون گذار خود را از قید وبند این مبالغه ها و گزافه گویی ها برهاند و قانونی به حق و عدالت و به دور از نگاه جنسیتی اجرا کند.
شاید لازم باشد در کنار این قانون ، حق طلاق از انحصار مرد هم بیرون آمده و زوجین به عنوان دو انسان بالغ وعاقل سر نوشت آینده خود را در اختیارداشته باشند.
گاه دیده می شود کسانی با آوردن نمونه هایی خواهان امتیاز دادن به جنسیتی و محدود کردن حق و حقوق جنس دیگری در زندگی مشترک هستند. انتظار از قانونگذار این است که نگاهی فراجنسیتی داشته باشد. اگر زنانی در جامعه با اصول عشوه گری و رموز دلبری و به قصد تجارت و نه زندگی ، ازدواج می کنند و با ازدواج های متعدد و به اجرا گذاشتن مهریه به ثروتهای آن چنانی رسیده اند و زندگی همسر خود را به نابودی کشانده اند ،مردان بی تعهدی نیز بوده اند که زحمات واحساسات و آینده شریک زندگی خود را نادیده گرفته و بدون هیچ حق وحقوقی آن ها را رها کرده اند. اینگونه رفتار از هر کسی ناپسند و غیر قابل قبول است اما هرگز نباید این گونه موارد را به تمامی مردان و زنان جامعه نسبت داد.
لازم به ذکر است که در فرهنگ ما چیزی به نام پشت قباله وجود دارد.پشت قباله مال یا ملک یا تعهد معقولی است که داماد علاوه بر مهریه آن را تضمین می کند. برخلاف مهریه که همه بر نجومی بودن ارقام و ناتوانی پرداخت آن اگاهند.
پشت قباله معقول وقابل اجراست.

البته در قانون ازدواج موارد دیگری نیز هستند که ورود به آن ها به این سادگی نیست و ممکن است واکنش هایی را در پی داشته باشد.به طور فهرست وار باید از مواردی مثل:

- نگاه فقه قدیم به زن امروز در ازدواج .
- تغییر سبک و روش زندگی از جامعه روستایی و ساده به زندگی های پیچیده ماشینی و نقش مردان و زنان در زندگی امروزی .

- نوع نگاه قانونگذاران ماقبل که زن را موجودی خانه نشین و نیازمند به قیم و اقا بالاسر می دانستند که صلاح خود را نمی داند و دیگران باید برای او تصمیم بگیرند.
نگاهی که زن را فقط در پستوی خانه و در آشپزخانه یا زاییدن فرزند می بیند و هنوز به پویایی و کار بلدی و تخصص و تاثیر او در جامعه امروزی باور ندارد.
- تکیه به نوع الگوهای اساطیری که هیچ سند معتبری ندارند.
...
شنیده ایم که می گویند امام علی ع از روز اول کار را با حضرت زهرا تقسیم کرد و کار منزل را به ایشان و کار بیرون خانه را خود به عهده گرفت .و نیز شنیده ایم که حضرت زهرا ع جای بند مشک آب روی شانه اش مانده بود و دستانش از شدت آسیاب کردن پینه بسته بود.
این یعنی شرکت در امور زندگی .
در مواردی دیگر شنیده ایم که می گو یند زن هیچ وظیفه ای جز امور زنا شویی در زندگی به عهده ندارد و حتی برای شیر دادن به طفل خود می تواند وجه طلب کند.

اکنون کدام را باید باور کرد؟

کدام مورد را در زندگی امروزی و روابط فی مابین را می توان الگو قرار داد؟
اگر ما بخش کوچکی از زندگی گذشتگان خود را الگو قرار دهیم و دیگر بخش ها را نادیده بگیریم ،آیا زوجین زندگی موفقی خواهند داشت ؟
پاسخ آن هایی که می خواهند چند همسری و داشتن کنیز را هم از گذشتگان الگو برداری کنند چه می شود؟
و هزاران سوال و مشکل دیگر که به نظر می رسد بعضی قوانین فقهی و الگو های ذهنی و روایتی برای زندگی امروزه بوجود آمده و پاسخ درستی به آن داده نشده است .

امیر کرامت نیا