چاپ

#بمناسبت 15 شهریور زمان طلوع ستاره سهیل در یمن

*آشنایی با باورها و اعتقادات گذشته مردم هندیجان /ستاره سهیل*

*سهیل که زد اندر یمن*
*بند قباتَ سفت ببند*

ستاره سهیل از روشن ترین ستاره های صورت فلکی است که در نواحی جنوبی ایران و در مواقع محدودی از سال مشاهده می شود. از این رو نماد «کم پیدایی و دیرپیدایی» است.
این ستاره پانزده شهریور ابتدا از سمت یمن و سپس هفده شهریور از سمت فارس طلوع می کند و نشان از تغییرات آب و هوایی و کم شدن شدت گرمای تابستان دارد. معمولا همزمان با آن ابر و باد همراه با گردو خاک سر و صدا آسمان منطقه را فرا می گیرد که قدیمی ها به این حالت اصطلاحا "غُرّ دِبَه " سهیل می گفتند. همزمان با بادهای موسمی سهیل پرندگان شکاری مهاجر از راه میرسند و شکارچیان محلی هندیجان کوخه و شنّاطه خود را برای صید پرندگان قیمتی مانند بحری ، شاهین ، آماده میکنند 0
بعداز طلوع ستاره ی سهیل و کاسته شدن شدت گرما، هندیجانی ها اصطلاحا می گویند: « *تَک گرما اِشکسّه* ».
در زمانهای قدیم طلوع این ستاره برای مردم محلّی اهمیّت بسیاری داشت0
کشاورزان کشت پاییزی خود شامل( خربزه ، هندوانه ، گوجه و 0000000 ) را آغاز میکردند 0
اصطلاح " بند قباتَ سفت ببند " به دو معناست یعنی هم آماده تلاش و کشت و کار باش و هم مواظب باش دو هوا نشوی و سرما نخوری 0
با زدن ستاره سهیل مردم کم کم از شنا در رودخانه پرهیز میکردند 0
پس از طلوع سهیل شیوع برخی بیماری های مسری بیشتر میشد و لزوم مراقبت از خود و فرزندان ضروری بود 0
مردم پشت پیراهن بچه ها را با قرمز رنگ میکردند تا ستاره سهیل به رنگ قرمز اصابت کند و تن و جان بچه ها از گزند تابش ستاره سهیل در امان باشد 0
چوپانان و گله داران قبل از طلوع آن، مقداری خاک را در چاله ای جمع آوری می کردند تا در زمان طلوع، نور سهیل به آن برسد، بعد آن خاک را به روی دامها و حتی لباس فرزندان خود می پاشیدند به نیت این که سالم باشند و از بیماریها حفظ شوند و تولید نسل کنند.
دبّاغان پوست دباغی شده را در مکانی در معرض نور این ستاره قرار می دادند تا سهیل به آن بتابد و آن پوست قیمتی و مرغوب شود.

کشاورزان و باغبانان
برای کاشت بعضی از محصولات خود دست به کار می شدند و به همدیگر می گفتند: «سهیل که زد اندر یمن/ بَند قبات سِفت ببَن»
یعنی آماده کار شو.
در ادبیات عامیانه مردم هندیجان و بهبهان داستانی است به نام «پروین و سهیل» که این دو خواهر یکدیگر هستند و هر کدام هفت دختر دارند. در زمان بروز قحطی با هم قرار می گذارند که برای زنده ماندن خود، هر کدام به نوبت یکی از دختران خود را قربانی کند و گوشت او را دو نیمه کند، نیمی را برای مصرف خود نگه دارد و نیم دیگر را برای خواهرش بفرستد.
سهیل در روز اول این کار را می کند اما روز بعد، پروین به جای کشتن یکی از دختران خود، همان نیمه ارسالی سهیل را برایش می فرستد. او در روزهای بعد هم این کار را تکرار می کند تا اینکه همه ی فرزندان سهیل قربانی می شوند و دختران پروین زنده می مانند. اکنون اگر ستاره سهیل تنهاست و ستارگان پروین هفت تا هستند، به این دلیل است.

«همه عالم به یک مویت نیرزد/تمام مُشک چین بویت نیرزد
سهیل و آفتاب و ماه تابان/
به یک نَظّاره ی رویت نیرزد»
******
سهیل اندر یمن بلغار سوزد/
دل من در فراق یار سوزد
سهیل اندر یمن سالی به یکبار/ دل من ساعتی صدبار سوزد
********

✍🏼نگارش : ابراهیم قنواتی