چاپ

به قلم دکتر ملیکا ملک آرا - مولف و مشاور سازمانی

جهت گیری سیاست های اقتصادی دولت در سال‌های اخیر به صورت عدم اتکای کشور صرفا به درآمدهای حاصل از صادرات نفت خام و گرایش به سمت توسعه و گسترش صادرات غیرنفتی از جمله بخش کشاورزی و منابع طبیعی بوده است، بنابراین بخش کشاورزی یکی از بخش های اقتصادی است که میزان بالایی از اشتغال و سطح اندکی از سرمایه گذاری را نسبت به بخش های دیگر به کار می گیرد. در راستای سیاست افزایش صادرات غیرنفتی، شناخت محصولات و فعالیت‌های تولیدی کشور که شرایط لازم جهت نفوذ در بازارهای جهانی را دارا باشند، امری ضروری به نظر می رسد، چشم انداز تمام شدن منابع نفتی و وجود مشکلات ناشی از اقتصاد تک محصولی، سیاست گذاری هایی را در راستای افزایش صادرات غیرنفتی از جمله محصولات کشاورزی موجب شده است.

کشور ایران در زمینه تولید محصولات مختلف کشاورزی از جمله گیاهان دارویی به لحاظ آب و هوایی دارای موقعیت مناسبی می باشد که زمینه را برای تولید محصوالت مختلف فراهم آورده است. توسعه صادرات غیرنفتی و رهایی از درآمد تک محصولی از اهداف نظام اقتصادی ایران در جهت استقلال، خودکفایی و تحصیل ارز است. در این راستا، توجه به کالاهایی که امکان بالقوه برای صادرات آن‌ها وجود دارد، ضروری است. از آن جمله می توان به گیاهان دارویی اشاره کرد.

وجود 99 اقلیم از 98 اقلیم شناخته شده جهان، برخورداری از 911 روز آفتابی در سال و اختلاف دمای 40 تا 50 درجه سانتیگرادی میان سردترین و گرم ترین نقطه در کشور، شرایط مساعدی برای کشور پهناور ایران به لحاظ بهره مندی از یک اکولوژی منحصر به فرد فراهم کرده است، این شرایط زمینه رشد و نمو گیاهان وحشی و دارویی را در کشور مساعد نموده، به طوری که هم اکنون بیش از 11 درصد گونه های گیاهی جهان در ایران وجود دارد و همین امر کشور ما را در زمره مستعدترین کشورهای جهان برای تولید گیاهان دارویی قرار داده است. کشور ایران با موقعیت خاص آب و هوایی خود بیش از 7500 گونه گیاهی را در خود جای داده است که دو الی سه برابر پوشش گیاهی تمامی قاره اروپاست و پیش بینی می شود که بیش از 750 گونه دارویی در پوشش گیاهی ایران وجود داشته باشد. مشکلات شناسایی شده در حوزه تجارت گیاهان دارویی نیز در گروه های مختلفی تقسیم بندی می شود. از آن جمله می توان به ضعف در بسته بندی اشاره کرد. با توجه به پتانسیل های بالای کشور در زمینه تولیدات گیاهان دارویی، یکی از مشکلات اصلی کشور در زمینه تولید گیاهان دارویی نبود "برند" است. این در حالیست که در سایر کشورها از گیاهان داخلی ایران برند می سازند و با هزینه ای دو برابر صادر می کنند. از دیگر مشکلات ضعف در بسته بندی است که در توضیح باید اذعان شود که به دلیل عدم توجه در بخش بسته بندی، صادرات این گیاهان فقط به صورت فله ای در ایران و با سود بسیار اندک انجام می شود و در کشورهای دیگر بسته بندی شده و با نام همان کشور، مثلا کشور امارات با قیمت بالاتری به بازارهای جهانی عرضه می شود. عدم بسته بندی مناسب با هر گیاه در طول فرآیند توزیع و حمل و نقل و صادرات گیاهان دارویی باعث کاهش کیفیت گیاهان دارویی ایران در مقایسه با تولیدات سایر کشورها می گردد و همین امر از دست دادن بازارهای سودآور و پویای جهانی را برای کشورمان به همراه دارد.

امید است با تعیین و تدوین برنامه ای راهبردی و عملیاتی بتوان بیش از پیش شاهد رشد اقتصاد کشور از طریق صادرات گیاهان دارویی بود.