آخرین مطالب

به بهانه روز جهانی حفاظت از رودخانه‌ها رودخانه‌های ایران؛ شریان اصلی حیات

به بهانه روز جهانی حفاظت از رودخانه‌ها رودخانه‌های ایران؛ شریان اصلی حیات محیط زیست

به بهانه روز جهانی حفاظت از رودخانه‌ها رودخانه‌های ایران؛ شریان اصلی حیات

  بزرگنمایی:
رودخانه‌ها که خاستگاه اصلی‌شان کوهستان است، از عناصر مهم شکل‌دهنده زیست‌بوم‌ها هستند. رودها پرشورترین و پویاترین عنصر محیط‌های کوهستانی هستند و همیشه مورد تکریم مردم کوه‌نشین و دیگر بهره‌مندان بوده‌اند.

رودخانه‌ها که خاستگاه اصلی‌شان کوهستان است، از عناصر مهم شکل‌دهنده زیست‌بوم‌ها هستند. رودها پرشورترین و پویاترین عنصر محیط‌های کوهستانی هستند و همیشه مورد تکریم مردم کوه‌نشین و دیگر بهره‌مندان بوده‌اند.

به گزارش ایسنا، امروز 23 اسفند مصادف با 14 مارس «روز جهانی حفاظت از رودخانه‌ها» است. امسال این روز با شعارهای نجات رودخانه مانند «برای نجات بشر، رودخانه را نجات دهید تا زندگی را نجات دهید»، «بدون رودخانه، ما نمی توانیم در این جهان زنده بمانیم»، «رودخانه‌ها به ما زندگی می دهند»، «آنها به ما کمک می کنند تا شکوفا شویم» و « بدون رودخانه، زندگی روی زمین برای انسان ممکن نیست» گرامی داشته می‌شود.

رودهای ایران سرمنشا حیات در سراسر کشور هستند. در معنای لغوی، رود به جریانی از آب گفته می‌شود که از به هم پیوستن آب چند چشمه در دره‌های کوهستانی جاری می‌شود تا در نهایت به دریا، دریاچه و یا دشت ریخته می‌شود. به بستر مسیر رود رودخانه گفته می‌شود که در گفتار عامیانه رود و رودخانه به یک معنی به‌ کار می‌روند.

از رودهای ایران می‌توان به هیرمند، آب باریک، آب شاهینی، آب زرشک، آب نفت، آغ چای، تالار، آهوران، اترک، ارس، اسبه‌ریز، اروندرود، الوند، بابارمضان، بابل‌رود، رودخانه بار، رودخانه باراندوز، بهمن‌شیر، تلخه رود، تجن، جاجرود، جامیشان، جراحی، جزمان رود، جیکا، چالوس، چم گران، حبله‌رود، خوش، دالکی، دز، زاب، زهره، زاب کوچک، زاینده‌رود، زرآور، زرینه‌رود، زولاچای، زیمکان، سفیدرود، سنگ نسو، سیروان، سیمره، سیمینه‌رود، شاوور، شطیط، ششطراز، شهرچای، صوفی‌چای، قرنقوچای، قره سو، قطورچای، کارون، کر، کرند، کرج،‌کرخه،‌کشف‌رود، کن، کن گیر، کنگاگوش، گاماسیاب، گدارچای، گرگر، گنبر چایی، گیلان غرب، لیله، مردق چای، مارون، مند، مهابادرود، مهران، میناب، نازلی‌چای، هراز، هری‌رود، هلیل‌رود، فیروزآباد، اهر چای و قزل اوزن اشاره کرد.

رودهای ایران از نظر مقدار آب و مدت زمانی که آب در آن‌ها جاریست، به دو دسته کلی رودهای فصلی و رودهای دائمی تقسیم می‌شوند. از رودهای دائمی می‌توان به رودخانه ارس، جاجرود، کارون، باهوکلات، زاینده‌رود، زرینه‌رود، کرج، مارون، طالقان‌رود، شاهرود، سفیدرود، تجن، سیروان، اترک، کر، تلخه‌رود، سزار، قزل‌اوزن، حبله‌رود، سیمینه‌رود، قره‌آغاج، زاب کوچک، جراحی، شهرچای ارومیه، باراندوز چای و از رودخانه‌های فصلی می‌توان به هیرمند، هندیجان، قم‌رود، چالوس، سزار لرستان، بنگره لرستان، ماربر و صفارود مازندران اشاره کرد.

رود کارون پرآب‌ترین و بزرگ‌ترین رودخانه ایران است. این رود با طول 950 کیلومتر، نه تنها طولانی‌ترین رودی است که تنها در داخل ایران جریان دارد بلکه تنها رود ایرانی است که به آب‌های بین‌المللی و اقیانوس‌های جهان ارتباط دارد. کارون تنها رود ایران است که بخشی از آن قابل کشتیرانی است و آب آشامیدنی ‌شهر اهواز از این رودخانه تامین می‌شود. این رود از یک طرف در خرمشهر از طریق مصب خود به اروند رود - که رودهای دجله و فرات از کشور عراق نیز به آن می‌ریزند -وصل می‌شود و از طرف دیگر به خلیج فارس و اقیانوس هند مرتبط می‌شود.

رودهای ایران و ویژگی‌هایش

پهنه جغرافیایی که در ایران وجود دارد به همراه توپوگرافی هر منطقه، سبب به وجود آمدن آب و هوایی مختلف در کشورمان شده است. میزان بارش، روند و رفتار بارشی هر منطقه از ایران به‌شدت تحت تاثیر جغرافیای آن منطقه است. رودها و رودخانه‌ها در ایران زاییده میزان بارندگی‌های جوی است که رخ می‌دهد. بارش‌های جوی بعد از نزول، در صورت داشتن حجم بالا به‌صورت جوی یا روان‌آب در سطح زمین به حرکت در می‌آیند.

منبع تغذیه رودها تنها باران و روان‌آب حاصل از آن نیست. برخی از رودخانه‌ها از چشمه‌ها و ذوب برف‌ها سرچشمه می‌گیرند. تنوع اقلیم و توپوگرافی در ایران سبب شده است که ما هر دو منبع تغذیه‌ای را در ایران داشته باشیم. رودخانه‌ها تنها به رودهای سطح زمین محدود نمی‌شوند. در زیر پوسته زمین نیز بنا به سازندها و نوع خاک‌ها، رودهای زیرزمینی نیز داریم. در زیر سطح خاک، آب‌هایی نفوذ کرده‌اند با کمک شیب و تفاوت ارتفاعی در جریان هستند. در برخی از قسمت‌ها این رودها بر اثر بریدگی‌های موجود در پوسته زمین به سطح می‌رسند.

رودها باعث نجات محیط زیست

براساس اطلاعات سازمان حفاظت محیط زیست رودها همچنین آبشخور دام‌ها وحیات وحش و زندگی‌بخش دشت‌ها، تالاب‌ها و دلتاهای پایین دست خود هستند. آب رودها در هر بخش از مسیر طبیعی خود، بخشی از زیست‌بوم‌ها و جامعه‌ای از جوامع انسانی را بهره‌مند می‌سازد و آنچه هم به به دریا و تالاب می‌ریزد یا در دشت‌ها فرو می‌رود موجب حفظ حیات محیط‌های ارزشمند آبی یا تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی می‌شود.

در فرهنگ ایرانی، هر جا آب هست آبادانی نیز هست

به گفته حسین رفیع - فعال محیط زیست -  بر اساس فرهنگ و باورهای ما « هر جا آب هست، آبادانی نیز هست». در تاریخ تحول بشر تمام تمرکز  جمعیتی بشر مانند شهرها و روستاها در کنار رودخانه‌ها شکل گرفته‌اند و احترام و حرمتی که برای آب داشتند باعث شکل‌گیری فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف در طول تاریخ شده‌ است.

وی ادامه می‌دهد: از تمدن‌های قدیمی که در کنار رودها پدید آمدند می‌توان به قدیمی‌ترین آن‌ها در منطقه ما «بین النهرین» یا همان «میان رودان»، تمدن هند کنار رود «سند»، تمدن مصر کنار رود «نیل» اشاره کرد. همه‌جا رودخانه‌ها سرچشمه استقرار گروه‌های بشری می‌شوند و فرهنگ‌ها و تمدن‌های خاصی را به وجود می‌آورند که همه این فرهنگ‌ها و تمدن‌ها یک بده بستان مستقیم و پایداری با منابع آبی‌شان که رودخانه‌ها بودند، داشتند.

رفیع با اشاره به اینکه در دوره‌هایی از تاریخ ایرانی‌ها برای قدردانی از آب و رودخانه جشن‌هایی می‌گرفتند و برای پر آب شدن منابع آبی هدایایی می‌دادند، می‌گوید: بحث‌های بسیار زیاد بهداشتی در این حوزه داشتیم اما اکنون با توسعه لجام گسیخته‌ای که اتفاق افتاده تمام این‌ها به فراموشی سپرده شده‌است و آن باورها که هرجا آب هست ، آبادانی نیز هست را عوض کردیم و می‌گوییم هر جایی که می‌خواهیم آباد کنیم باید آب را نیز آن‌جا ببریم و از طریق سد سازی یا کانال‌های آبی، آب را از مسیر خود منحرف کنیم.

وی با اشاره به تبعات سدسازی روی رودها اظهارمی‌کند: گاهی اوقات بدون مطالعات دقیق یا براساس یک‌سری نیازهای خاص انسانی که معمولا جاه‌طلبانه است، طبیعت را به سود خود فدا می‌کنیم و با سد سازی موجب می‌شویم رودخانه‌ها میزان جریان آبی لازم را نداشته باشند. در نتیجه بخش‌هایی از رودخانه خشک می‌ماند و مناطق پایین دست مانند روستاها و زمین‌های کشاورزی و حتی خود طبیعت نیز از جریان آب محروم می‌مانند و خشک شدن زمین‌ها خود می‌تواند باعث به وجود آمدن گرد و غبار شود.

انتهای پیام


نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield

lastnews

پاکستان: هیچ نظامی یا غیرنظامی ایرانی هدف قرار نگرفتند

رئیس‌جمهور در دیدار اقشار و منتخبین شهرستان فیروزکوه: دولت به دنبال اولویت‌بندی کمبودها و مشکلات و سپس حل آن‌هاست

پیام مهدی طارمی برای مردم فلسطین

امیرعبداللهیان: هیچ تعارفی با طرف‌های تروریستی در پاکستان و عراق نداریم

اقدام دولت برای حمایت از مستمری‌بگیران

بهره‌مندی هنرستانیها از یک ماه کسری خدمت «سربازی»

یارانه یک میلیونی برای کودکان دارای اختلال رشد 5 دهک اول/ارزیابی 3 ماهه وضعیت رشد کودکان

وزیر دفاع : روسیه باید موضوع تمامیت ارضی ایران را رعایت کند

پالایشگاه‌های چینی برای خرید نفت ارزان راه افتادند

بازار سرمایه و کنترل تورم و نقدینگی و رشد تولید به قلم دکتر جواد درواری

تدوین تله فیلم *خط قرمز*به تهیه کنندگی عباس جاهد در استان اردبیل به پایان رسید

توافق نهایی با هند برای توسعه بندر چابهار

گزارش شرکت مالک نفت‌کش توقیف‌شده آمریکایی از وضع سلامتی گروه کارکنان آن در ایران

در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با وزیر خارجه هند امیرعبداللهیان اعلام کرد: هشدار ایران به آمریکا، انگلیس و رژیم صهیونیستی

از سرگیری مرمت پل‌بند تاریخی لشکر شوشتر

امیرعبداللهیان: محاسبه رژیم اسراییل در مورد حماس غلط بود/ به نیروهای مقاومت دستور نمی‌دهیم

مرگ دانشمند ایرانی در یک حادثه

ثبت بالاترین مقدار تولید نفت ایران پس از تحریم‌ها

حذف یارانه تعدادی از یارانه بگیران در دی ماه/ ماجرا چیست؟

تراکتور به دور از حواشی به سمت موفقیت

مصرف سرانه نان در کشور سالی 170 کیلوگرم؛ نان ناسالم چه بلایی سر بدن می‌آورد؟

ویتامین‌ها از طریق مکمل‌ها تأمین نمی‌شوند

ابطال شرط سنی ورود به دانشگاه فرهنگیان از سوی دیوان عدالت اداری

ارتش آمریکا: 16 نقطه یمن را هدف قرار دادیم

آیا شما یک آدم سمّی هستید

واکاوی یک تراژدی / نابغه ای در لجنزار

آغاز جلسه دادگاه لاهه برای پرونده نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در غزه

ارتش یک نفتکش آمریکایی را در دریای عمان توقیف کرد

همدان پایتخت گردشگری آسیا شد

مدیرعامل مرکز مبادله طلا و ارز خبر داد تخصیص اسکناس کشور مبدأ به مسافران تا عید نوروز

طرح آمریکا برای منطقه «بعد از جنگ غزه» با همکاری عربستان

فرصت 2 ماهه بانک مرکزی برای کاهش رشد پایه پولی و نقدینگی

اولین نشست کمیته فلسطین APA رئیس پارلمان کشورهای عربی: ساکنان در برابر جنایات رژیم صهیونیستی شریک جرم هستند

استارت پروژه «نبیل باهویی ٢» با حضور برانکو

وزیر کشور: انفجار تروریستی در کرمان خارج از رینگ حفاظتی مراسم بود

ادغام تعرفه رای دو انتخابات 1402

211 شیء تاریخی ایران در چین

طرح جامع مدیریت دریاچه نمک به تصویب رسید مخبر: دولت با جدیت به دنبال حل مشکلات حمل و نقل عمومی است

رهبر انقلاب در دیدار هزاران نفر از مردم قم: دشمن سیاست «بیرون کشاندن مردم ایران از صحنه» را پیگیری می‌کند

تعلیق از خدمت 4 کارمند شهرداری دزفول

آخرین وضعیت ثبت‌نام در کاروان‌های حج

استفاده از معلم آقا در دبیرستان‌های دخترانه؛ نیازمند مجوز/ تعیین تکلیف مدیران زن مدارس پسرانه

ماجرای ارسال پیامک برای متقاضیان شیرخشک

دبیر هیات بادبانی استان هرمزگان: گسترش گردشگری ورزش‌های دریایی در هرمزگان یک ضرورت است

آغاز دور جدید گرانفروشی بلیت هواپیما؛ بلیت هواپیما به نرخ مصوب نیست

قوه قضاییه: حکم بخش دوم پرونده هواپیمای اوکراینی صادر شد/ متهم ردیف اول بازداشت است

کشف شیشه و هیروئین از یک خودروی سواری در هندیجان

بارورسازی ابر‌ها برای کشوری وسیع همچون ایران اجرایی و عملی نیست

کنعانی: مسئله دریای سرخ معلول است؛ علت نیست/ تدوین سند همکاری با روسیه در گام‌های نهایی است

اختلاف نظر درباره بدهی 100 میلیارد دلاری