دکتر مینا زمانی در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص وضعیت "تراجنسیتی‌ها" یا "ترنسجندرها" اظهار کرد: جنسیت از نظر مولکولی یا ژنتیکی توسط یک سری کوروموزم و ژن تعیین می‌شود که برای پستانداران از جمله انسان‌ها کروموزوم‌های XX و XY داریم که جفت کورموزوم زنان XX و جفت کروموزوم مردان XY است. در هر کدام از این جنس یک سری ارگانیسم‌ها وجود دارد و ممکن است برخی انسان‌ها هر دو اندام را با هم داشته باشند که با عنوان دوجنسیتی شناخته می‌شوند.

وی افزود: کروموزومی که جنسیت را تعیین می‌کند Y است بنابراین وجود این کروموزم در انسان جنسیت مذکر و نبودن آن جنسیت مونث را تعیین می‌کند.

این دکترای ژنتیک مولکولی بیان کرد: انسان 46 کروموزوم دارد که 23 جفت هستند و روی هر کروموزوم صدها ژن قرار می‌گیرد و هر ژن عملکردی دارد؛ روی کروموزوم Y ژن SRY قرار دارد که از عوامل اصلی تعیین کننده تکوین جنسیت است. برخی ژن‌های دیگر نیز روی سایر کروموزم‌ها از جمله ژن‌های تولیدکننده برخی هورمون‌ها در تکوین جنسیت دارای نقش هستند.

زمانی با بیان اینکه برخی عوامل محیطی در برخی موجودات نیز در تعیین جنسیت تاثیر می‌گذارند، گفت: یک سری سندروم‌ها دارای اختلال جنسیتی هستند که اسم مشخصی دارند و تکلیف‌شان مشخص است.

وی در خصوص انواع سندروم‌های جنسیتی مشخص گفت: اگر کسی که کروموزوم X  را به تنهایی دارد و مونث است اما ویژگی‌هایی دارد که نسبت به یک زن کاملا نرمال متفاوت است، سندروم ترنر نام دارد.

این دکترای ژنتیک مولکولی عنوان کرد: سندرم کلاین فلتر در مردان رخ می‌دهد؛ این افراد بیشتر از یک کروموزوم X دارند یعنی کروموزوم Y را دارند و مذکر هستند اما تعداد کروموزوم‌های X  بیشتری دارند. این افراد همچنان مذکر هستند و اندام‌های اصلی مردانه را دارند اما برخی ویژگی‌های زنانه را نیز دارند. این موارد از اختلالات کروموزم‌های جنسی مشخص هستند.

وی افزود: برخی ژن‌ها روی کروموزم‌های غیر از X و Y قرار دارند و در جنسیت تاثیرگذار هستند مانند ژن‌های تولیدکننده هورمورن‌های جنسی و گیرنده آن‌ها. تغییرات ژنتیکی در این ژن‌ها نیز می‌تواند بر جنسیت اثر بگذارد، مانند سندروم عدم حساسیت به اندروژن که در اثر تغییر ژنتیکی در ژن‌های تولیدکننده گیرنده هورمون اندروژن رخ می‌دهد و یا هایپرپلازی مادرزادی آدرنال که در اثر جهش ژنتیکی در ژن تولیدکننده آنزیمی که در مسیر تولید استروئیدها نقش دارد رخ می‌دهد؛ هر دو این بیماری‌ها از اختلالات جنسی هستند.

زمانی در خصوص ترنسجندرها بیان کرد: ترنسجندرها، افرادی هستند که هویت جنسی‌شان با جنسیت اطلاق شده در بدو تولد بر اساس اندام جنسی متفاوت است و می‌توانند هر گرایش جنسی داشته باشند. برخی افراد نمی‌توانند از نظر هویتی تعیین تکلیف خاصی داشته باشند یا برخی احساس می‌کنند از هر دو جنس یک سری ویژگی‌ها را دارند؛ این موارد نیز از شاخه ترنسجندرها هستند.

وی عنوان کرد: از نظر ژنتیکی، ژن خاصی که مشخص کند اختلال در این ژن موجب بروز ترنسجندر می‌شود، مشخص نشده است. یک سری تغییرات ژنتیکی وجود دارد که الزاما دلیل اصلی بیماری و یا صفتی نیستند اما استعداد بروز یک سری بیماری‌ها و صفات را ایجاد می‌کنند. برخی مطالعات معدود در افراد ترنسجندر نیز نشان داده‌اند که احتمالا برخی واریانت‌های ژنتیکی در مسیرهای سیگنالینگ هورمون‌های جنسی با ویژگی ترنسجندر همراهی دارند. ممکن است فاکتورهای زیستی و ژنتیکی نیز در کنار برخی فاکتورهای محیطی در این زمینه تاثیرگذار باشند. هر چند ارتباط مستقیمی تاکنون مشخص نشده اما دلیل نمی‌شود که این سبب‌شناسی را کنار گذاشت.

زمانی عنوان کرد: برخی اختلالات یا ویژگی‌ها وابسته به چند فاکتور هستند که شاید ترنس جنسیتی جزو این گروه باشد.