بزرگنمایی:
سندرم گیلن باره از جمله اختلالات نادری است که در نتیجه حمله سیستم ایمنی بدن به اعصاب محیطی به وجود می آید، پس از این حمله احساس ضعف در ماهیچه ها، بی حسی، گز گز و گاهی اوقات فلج اندام تظاهر می یابد. این سندرم یا بیماری در اثر آسیب سیستم اعصاب محیطی و اشتباه سیستم ایمنی و بیگانه انگاشتن سلولهای بدن در اثر برخی عفونت ها یا مشکلات ناشناخته ی دیگر پدید می آید. قدرت عضلانی فرد در این بیماری کاهش می یابد، رفلکس های طبیعی عضلات دچار اختلال می شوند، و احساس گز گز و مور مور شدن شانه ها و بازوها یا سایر قسمت های بدن مشهود است. ماهیت این بیماری می تواند خود به خود محدود شونده باشد، یا پیشرفت کرده و به فلج کامل منتهی شود.
سندرم گیلن باره از جمله اختلالات نادری است که در نتیجه حمله سیستم ایمنی بدن به اعصاب محیطی به وجود می آید، پس از این حمله احساس ضعف در ماهیچه ها، بی حسی، گز گز و گاهی اوقات فلج اندام تظاهر می یابد. این سندرم یا بیماری در اثر آسیب سیستم اعصاب محیطی و اشتباه سیستم ایمنی و بیگانه انگاشتن سلولهای بدن در اثر برخی عفونت ها یا مشکلات ناشناخته ی دیگر پدید می آید. قدرت عضلانی فرد در این بیماری کاهش می یابد، رفلکس های طبیعی عضلات دچار اختلال می شوند، و احساس گز گز و مور مور شدن شانه ها و بازوها یا سایر قسمت های بدن مشهود است. ماهیت این بیماری می تواند خود به خود محدود شونده باشد، یا پیشرفت کرده و به فلج کامل منتهی شود. این سندرم بستگی به سن و جنس ندارد اما در افراد مسن و مردان شیوع بیشتری را دارد.
شیوع و همه گیری شناسی میزان بروز نشانگان گیلن باره بین 6/1-2/1 مورد در 100 هزار نفر است. شایع ترین علت فلج شل، همین بیماریست و در مواردی میتواند حتی حیات بیمار را نیز بامخاطراتی روبرو کند، اما اغلب مبتلایان با کمترین عارضه ای بهبود می یابند. علت این بیماری هنوز به روشنی مشخص نیست ولی معمولاً بعد از یک عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا اتفاق می افتد همچنین بعد از عفونت با یک باکتری به نام کامپیلکوباکتر هم ممکن است بیماری بروز نماید عفونت با کامپیلوباکتر ممکن است بعد از خوردن آب آلوده یا غذای نپخته(مخصوصاً مرغ و ماهی و.. .) رخ دهد. تخریب لایه میلین رشته های عصبی باعث از بین رفتن هدایت اعصاب می شود و در نتیجه اعصاب حسی و حرکتی عملکرد خود را از دست می دهد. در بعضی موارد ممکن است علایم گیلن باره بعد از اعمال جراحی اتفاق بیفتد گاهی هم هیچ گونه عامل شناخته شده ای وجود ندارد اما در همه موارد ذکر شده به طور حتم اختلال درعملکرد سیستم ایمنی وجود دارد . علایم ناشی از بیماری اولین علامت گیلن باره پارستزی و بی حسی دیستال اندام تحتانی است. این علامت با گذشت زمان تشدید یافته، ضعف نیز به آن اضافه میشود و در طی چند هفته به پروگزیمال اندام تحتانی و فوقانی می رسد . در انواع خفیف ممکن است ضعف متوقف شود اما در انواع شدیدتر ضعف پیشرفت می کند و به مرور اندام تحتانی را کاملا از کار می اندازد. بازوها نیز ممکن است درگیر شوند. ضعف یا فلج در عرض24 تا 48 ساعت بدتر می شود و در بعضی موارد ممکن است از بازو شروع شود و به سمت پایین گسترش بیابد حتی در بعضی موارد ضعف و فلج به طور همزمان دست و پا را درگیر می کنند. از جمله علائم اورژانسی گیلن باره که نیاز به مداخله اورژانسی دارند باید به سختی در بلع سرازیرشدن آب دهان و مشکل در نفس کشیدن اشاره کرد. از جمله علائم دیگر این بیماری می توان به: اختلال در تکلم، جویدن و بلع مواد غذائی، همچنین اشکال در حرکات چشمها و نیز کمر درد اشاره کرد. روش تشخیص آزمایش دقیق و قطعی برای تشخیص گیلن باره وجود ندارد اما تشخیص براساس علایم از جمله ضعف ماهیچه ها و ناتوانی در راه رفتن، آزمایشات و تاریخچه ی بیماری صورت می گیرد. پزشک یا پرستار درباره علایم و نشانه ها می پرسد و معاینات لازم را انجام می دهد. آزمایشات شامل:
1) نوار عصب و عضله
2 ) گرفتن آب کمر از کانال نخاع
گلین باره درمان قطعی ندارد اما راه هایی وجود دارد که علائم را بهبود می بخشد که عبارتند از:
الف) ایمنوگلوبولین درمانی: این دارو از جنس پروتئین است و سیستم ایمنی را دربرابر حملات آنتی بادی های مهاجم محافظت می کند.
ب) پلاسما فرزیس: دستگاهی به بدن بیمار وصل می شود که خون به درون آن کشیده می شود و آنتی بادی ها ی حمله کننده به اعصاب بدینوسیله از خون جدا می شوند. این آنتی بادی ها، پروتئین هایی هستند که در خون وجود دارند و باعث حمله به سیستم ایمنی بدن می شوند. برای این که بیمار تحت نظر بوده و امکان درمان علایم بیماری وجود داشته باشد، احتمالاً نیاز به بستری در بیمارستان باشد در موارد پیشرفته بیماری ممکن است بیمار قادر به خوردن از راه دهان نباشد، که برای وی لوله ی بینی- معدی می گذارند و از طریق لوله غذا داده می شود. رژیم غذایی باید پرکالری و پر پروتئین باشد تا قدرت عضلاتی حفظ و بازسازی شود. ممکن است غذا با حجم کم و در دفعات زیاد تجویز گردد. در زمان بستری بودن در بیمارستان اگرضعف عضلات تنفسی موجب تهویه نامناسب و اختلال تنفس شود ممکن است به آسیب رشته های عصبی در بیماری گیلن باره دستگاه تنفس مصنوعی نیاز باشد بیمار تا زمانی که در بیمارستان بستری است پزشک و پرستار به منظور جلوگیری از عوارض ناشی از بی حرکتی اقداماتی را برای وی انجام می دهند. ممکن است برای کمک به حفظ قدرت و انعطاف پذیری عضلات فیزیوتراپی لازم باشد. علاوه برموارد فوق از داروهای زیر برحسب نیاز و به منظور تسکین علایم استفاده میشود:
کورتون که التهاب و تورم اعصاب را کاهش می دهد .
سرکوب کننده ایمنی که در مرحله حاد بیماری تجویز می شود .
مسکن ها و ضد درد ها مانند آسپیرین
مراقبت های لازم از مصرف سیگار و الکل خودداری کنید.
با دقت توصیه های پزشک و پرستارتان را دنبال کنید .
داروی خود را درست و سر وقت مصرف کنید .
اگر فیزیوتراپی می شوید به دقت ورزشهای فیزیوتراپی را انجام دهید تا عضلاتتان دوباره انعطاف پذیر و قدرتمند شود.
پیش آگهی این بیماری شایع ترین علت فلج شل، بوده و در مواردی می تواند حتی حیات بیمار را نیز با مخاطراتی روبرو کند، اما اغلب مبتلایان با کمترین عارضه ای بهبود می یابند.
فریبا محمدپنا- صبح ملت نیوز