این نامزد انتخابات ریاست جمهوری 96 اظهار کرد: دولت‌ها نمی‌توانند در شرایط دشوار مدینه فاضله بسازند، البته حکمرانی معمولا این مدینه فاضله را در کلام و سخنان برای اقناع کوتاه مدت مردم به تصویر می‌کشند.

این فعال سیاسی همچنین گفت: برای یافتن راهکار ایجاد دولت های کارآمد باید به این پرسش ها پاسخ معقول و عملیاتی و نه ایده آلیستی بدهیم که رفاه و سبک زندگی مردم چگونه باید باشد؟ می‌خواهیم محیط زیست و زندگی ما چگونه باشد؟ می خواهیم چه نوع اقتصادی  در کشور حاکم باشد؟ روابط بین‌المللی ما با دولت‌ها چگونه باید باشد؟

«خبرگزاری دانشجویان ایران» به عنوان رسانه برآمده از بطن دانشگاه در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری به دنبال این است که با انجام گفت‌وگوهایی با شخصیت‌های دانشگاهی و نخبگان و فعالان سیاسی به آسیب‌شناسی علل و عوامل ناکارآمدی دولت‌های پیشین و موانع کارآمدی دولت‌ها بپردازد تا از این طریق بتوان چگونگی انتخاب دولت کارآمد در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری را به بحث و بررسی گذاشت.

(متن مصاحبه با محمدرضا عارف عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام را هم می توانید در اینجا بخوانید)

متن مصاحبه مصطفی هاشمی طبا با ایسنا درباره دلیل ناکارآمدی دولت ها و چگونگی رسیدن به دولتی کارآمد نیز به شرح زیر است:

هاشمی طبا درباره تعریف و شاخصه های دولت کارآمد، اظهار کرد: باید ببینیم چه توقعی در چه شرایطی از دولت داریم. آیا دولت را در یک نظام سوسیالیستی می‌بینیم یا در یک نظام لیبرالیستی؟ آیا شرایط عادی بر جامعه حاکم است یا در شرایط انقلاب دائمی و ناآرامی دائمی هستیم؟ آیا دولت حاکم بلامنازع است یا دولت در کنار خود نیرو یا نیروهای موازی یا متنازع دارد؟ آیا مسئول کلیه امور را دولت می‌دانیم یا این درک را داریم که هر کار را به دولت ربط ندهیم؟ آیا دولت را یک دولت کوچک و رسیدگی کننده به امور بدیهی می‌دانیم یا دولتی بزرگ که همه کار ما را انجام بدهد می‌خواهیم؟ در هر یک از شرایط ذکر شده دولت کارآمد تعریف خاص خود را دارد. باید پاسخ سوالات بالا داده شود تا شاخص‌های دولت در آن سیستم گفته شود. شاید اگر به جای کلمه «دولت» کلمه «حکمرانی» گذاشته شود، بهتر بتوان این شاخص‌ها را تعریف کرد. 

نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری مدینه فاضله را برای مردم ترسیم می‌کنند

وی در پاسخ به این پرسش که چرا در ایران دولت‌ها تاکنون نتوانسته‌اند کارآمدی لازم را حداقل بر اساس شعارها و برنامه‌های اقتصادی خود داشته باشند، گفت: در ایران به ویژه پس از انقلاب یک نوع تفکر پوپولیستی حاکم بوده است و به همین دلیل مسئولان و از جمله دولت ها و به خصوص نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری نوعا در کلام مدینه فاضله را برای مردم ترسیم می‌کنند؛ در حالی که به صورت بسیار بدیهی قابلیت انجام آن وعده‌ها و کلمات ادا شده ممکن نیست و به همین دلیل برنامه‌های پنج‌ ساله که مجلس شورای اسلامی تصویب می‌کند، هرگز عملی نمی‌شود.

این فعال سیاسی خاطرنشان کرد: اشکال کار اینجاست که مسئولین و از جمله دولت ها می‌خواهند همه کارها با هم انجام بشود مثلا در عین حال که با استکبار ستیز می‌شود و مقاومت مطرح است، رفاه و آسایش و زندگی بهتر را به مردم وعده می‌دهند. البته اگر هم تا حدودی این کار شده است، از ثروت کشور هزینه می‌گردد؛ بنابراین این نگرش طبیعی است که دولت‌ها ناکارآمد جلوه کنند. 

انتظار کار خارق‌العاده از آدم‌هایی که محدودیت‌های معمول را دارند سراب است

دولت‌ها نمی‌توانند در شرایط دشوار مدینه فاضله بسازند

هاشمی طبا در ادامه در تشریح عواملی که موجب ناکارآمدی دولت‌ها می شود، تصریح کرد: اداره کشور امر ساده‌ای نیست و مقاومت در مقابل استکبار از آن هم مشکل‌تر است؛ بنابراین وقتی می‌خواهیم همه این ها را با هم انجام دهیم با عکس‌العمل‌های استکبار و دشمن مواجه شده و کارها نمی‌تواند بر وفق مراد پیش رود. توجه شود که عناصر دولت از همین مردم یعنی آدم‌های عادی تشکیل شده و این امر بر همه اعضای دولت اعم از رییس جمهور، وزرا، معاونان، کارشناسان و کارکنان آنان حاکم است و اینها هم آدم‌های عادی هستند و فاقد چراغ جادوئی علاء‌الدین. مطرح کردن ضعف‌های قانونی یک نوع بهانه جویی است و انتظار معجزه و کار خارق‌العاده از آدم‌هایی که به هر حال محدودیت‌های معمول را دارند بیهوده و سراب است. دولت‌ها نمی‌توانند در شرایط دشوار مدینه فاضله بسازند البته حکمرانی معمولا این مدینه فاضله را در کلام و سخنان برای اقناع کوتاه مدت مردم به تصویر می‌کشند.

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که چرا ما جزء معدود کشورهایی هستیم که تاکنون مشکلاتی مانند تورم بالا، آلودگی هوا و مفاسد مالی و اداری را حل نکرده‌ایم؟ اظهار کرد: ما نمی‌توانیم به خودمان سوزن بزنیم و بعد بگوییم چرا درمان می‌آید. مگر پدیده‌ها خود به خود درست شده است؟ تورم را ما ایجاد کرده‌ایم. آلودگی هوا و محیط زیست را ما درست کرده‌ایم. وابستگی به خارج را ما باعث شده‌ایم. آب‌های زیرزمینی را ما مصرف کرده‌ایم.  دشت‌های حاصلخیز را ما تخریب کرده‌ایم. اینک می‌خواهیم آنها را درست کنیم در حالی که تخریب را ادامه می‌دهیم. دلیل این‌ها را هم در متن بندهای اول تا سوم ذکر کردم.

هرگز هیچ دولتی با وضع موجود کارآمد نخواهد بود

وی در تشریح راهکارهای تشکیل یک دولت کارآمد و نقش مردم واحزاب در تشکیل این دولت خاطرنشان کرد: با ادامه وضع موجود هرگز دولت کارآمدی نخواهیم داشت در حقیقت تکلیف مالایطاق می‌خواهیم بکنیم. هرگز هیچ دولتی با وضع موجود کارآمد نخواهد بود. بلی ممکن است در 1400 دولتی روی کار بیاید که با حمایت صدا وسیما و دستگاه‌های تبلیغاتی خود را کارآمد جلوه بدهد و باز هم در باغ سبزی نشان دهد ولی عناصر آن دولت هم همین مردم هستند و آنها هم چراغ جادوئی علاء‌الدین را ندارند و چرخ مدیریت اگر بدتر از این نچرخد، بهتر نخواهد چرخید. مردم و احزاب هم کاری نمی‌توانند بکنند.

وی با بیان اینکه راهکارهایی برای آنکه دولت کارآمد شود وجود ندارد، افزود: ممکن است مقاله‌ها و رسالاتی با مجلات و کلمات امیدوار کننده و زیبا نوشته شود، اما راهکارها زمینه می‌خواهد و بدون هدف گذاری درست نمی‌توان به همه سوالات جواب مثبت داد و ادعا کرد همه کارها را می‌توان انجام داد. 

برای یافتن راهکار ایجاد دولت های کارآمد باید ابتدا حد خود را در دنیا بدانیم

هاشمی طبا خاطرنشان کرد: برای یافتن راهکار ایجاد دولت های کارآمد باید ابتدا حد خود در دنیا را بدانیم و به این پرسش ها پاسخ دهیم که رفاه و سبک زندگی مردم چگونه باید باشد؟ می‌خواهیم محیط زیست و زندگی ما چگونه باشد؟ می خواهیم چه نوع اقتصادی  در کشور حاکم باشد؟ روابط بین‌المللی ما با دولت‌ها (که نوعا ظالم و مستکبر هستند) چگونه باید باشد و سوالات دیگر که البته در حال حاضر همه را به صورت ایده آلیستی پاسخ می‌دهیم. اگر به پاسخ‌های معقول و عملیاتی رسیدیم شاید بتوان کاری کرد و حاکمیت کارآیی نشان دهد و الا همچنان کارآمد نخواهیم بود.