آخرین مطالب

گزارش نشست هفتگی انجمن نقد ادبی خوزستان فرهنگی - اجتماعی - خوزستان - شعر وادبیات

گزارش نشست هفتگی انجمن نقد ادبی خوزستان

  بزرگنمایی:
دکتر داودرضا کاظمی: شعر دستاورد تماشا، ادراک اندیشگی و شهود شاعر است

دکتر داودرضا کاظمی: شعر دستاورد تماشا، ادراک اندیشگی و شهود شاعر است


به گزارش صبح ملت نیوز : سیصد و سیزدهمین نشست شعرخوانی و نقد آثار انجمن نقد ادبی خوزستان بعد از ظهر یکشنبه ١١مهر١4٠٠ با حضور اعضای انجمن از جمله آقایان دکتر داودرضا کاظمی، عزت الله کیانی، احمد تمیمی، سروش نزاهی، نرجس شرفی، الهام صفوی و آرزو شمسایی برگزار شد که در این نشست سروده های خانم ها نادیا حزباوی، زهره مومنی جو، الهام چگنی، نیلوفر عیسی زاده و آقایان امید حمزه لویی، حجت صالحین و عبدالرضا فاطمی بررسی شد. سروده ها و گزیده ای از نقدهای ارائه شده در این نشست به شرح زیر است.

سروده اول:
زندگی می گذرد
از لب آب روان آئینه وار
از دلِ شهد عسل چون گلزار
بر سرِ کوه حزین چون دلِ زار
همچو فرهاد در آن وادی عشق
همچو شیرین که در او نیست قرار
زندگی می گذرد
گر نگیرم زحقیقت ثمری
ور نجویم زنگاهش اسرار
باز هم میگذرد
و خدا دورترین عشق برای رفتن
چون که از خود دوریم
و خدا نزدیک است
تا رسیدن تا خویش
6 / 5/ 81
نادیا حزباوی

مدیر انجمن نقد ادبی خوزستان، دکتر داودرضا کاظمی در نقد این سروده شعر را دستاورد تماشا، ادراک اندیشگی و شهود شاعر دانست و افزود: در این سروده از آغاز تا میانه شعر در ذهنیات می گذرد. تصویر و خیال ذهنی است. ذهنیاتی که به وهم نزدیک‌تر است تا به خیال. این تصاویر پراکنده و وهمناک در کنار هم ساختار و فرم بسامانی را ایجاد نمی‌کنند. شاعر از عهده پروراندن موضوع، مضامین و درونمایه ها بر نیامده است. در ادامه هم اگرچه پند و اندرز سودمندی در سطرها جریان دارد اما بازهم عبارتها سراست و خطاب مانندند.
در ادامه نقد این سروده احمد تمیمی به پرهیز از تکرار تجربه دیگران اشاره کرد و نوشت: کسی که اولین بار روی معشوق را به ماه تشبیه کرد شاعر بود اما کسانی که این تصویر را تکرار کرده اند کار شاعرانه ای انجام نداده اند. تمیمی افزود: مفهومی مثل «از خود یا از خدا دور بودن» باید در شعر نشان داده شود تا واجد شاعرانگی باشد.

سروده دوم:

گرمی عطری،
درآخرین قنوت ربنای باغ
گونه ی مشامم را
با خود برده بود
دعوتم به پایکوبی،
خاورمیانه ای در من،
دامن دامن پر از
از هوای نبودنت
سیب می چیدی ،
لبنان در دست های تو می درخشید...‌
زهره مومنی جو

دکتر کاظمی در نقد سروده خانم مومنی جو، پایکوبی در هوای نبودن یار، در بند دوم از این کوتاه سروده را جالب و جذاب اما چنین پارادوکسی در احوالات عاشق یا هر شخص دیگری را نیازمند فضاسازی بیشتری دانست و به تصاویر دور از هم و پراکنده‌ شعر اشاره کرد. احمد تمیمی از شاعران دیگر این نشست و مولف مجموعه شعر «رستاخیز بر میز» ابهام عبارت های «خاورمیانه ای در من» و « لبنان در دست های تو می درخشید» را به شرط فضاسازی و پروراندن موضوع زیبا دانست که به نظر او این اتفاق در سروده خانم مومنی نیافتاده بود. عزت الله کیانی ضمن دلنشین بودن آهنگ این سروده، آن را کم عمق، و فاقد تخیل و تصاویر تازه دانست. نرجس شرفی اپیزود اول را حاوی تصویر و تجربه ای تکراری دانست اما اعتقاد داشت در ادامه ،روایت شعر به گونه ای دیگر،تازه تر و زیباتر رقم می خورد و گویی شعر از میانه آغاز شد.

سروده سوم:

سیب را گاز میزنم
و تخته گاز
به سرزمین تو پا میگذارم
اصلا هرچه میخواهند نفرینم کنند
این جهنم که عطر تورا دارد
می ارزد به بهشت پس از مرگ
زیبایی ات را بر تنه ی درختها حک کردم
درختهایی که سایه شان مسافران را
به خواب ابدی میبرد
چشم می بندی و مرگ از خواب چند هزارساله بیدار می شود
چشم که باز می کنی
مسیح دست و پایش راگم
می کند
و موسی دست به عصا غرق زیبایی ات میشود
اما من
زندگی ام لکنت گرفته است
و هرچه تورا صدا میزنم
چیزی جز تنهایی به من برنمی گردد
حالا غریبه ایی شده ام
که خودش را در آینه گم کرده
هرچه نگاه میکند
شکسته تر می شود
امید حمزه لوئی

دکتر داودرضا کاظمی این سروده را عاشقانه ای معرفی کرد که عشق را اساطیری و با سیب حوا آغاز می کند اما بلافاصله با آوردن کنایه ای امروزین یعنی با تخت گاز رفتن به سرزمین معشوق (که در این میانه جناس تام گاز نقش خوبی در موسیقی و معنای شعر داشته است)، نشان می‌دهد که آمده است تا نگاهی تازه به مقوله عشق و اسطوره های کهن داشته باشد. این دانش آموخته دکترای ادبیات افزود: خواسته یا ناخواسته این نگرشی تازه در شعر رقم خورده و امید حمزه لویی در هر دو راسته از آن تا حدودی خوش درخشیده و موفق بوده است. وی در نگاهی تازه به عشق، آنرا عرفانی نشان می‌دهد اما معشوق یا معشوقه کاملاً زمینی است. دیدیم که جهنمی که عطر معشوق را دارد به بهشت پس از مرگ ارزیده است (یادآور پرستش عاشقانه در مناجات های پیر هرات خواجه عبدالله انصاری که می فرماید: زاهدان مزدور بهشتند، بنده آن دردم که تو درمان آنی ...) از سویی دیگر در میدانگاه عشق، اسطوره های کهن خویشکاری های دیگری می یابند چنانکه در پیشگاه معشوق این عشق عرفانی و زمینی، مسیح دست و پایش را گم می کند و موسی دست به عصا غرق زیبایی اش می شود. بدین ترتیب اسطوره ها آشنا اما از کارکرد آنها در شعر فارسی آشنایی‌زدایی شده است، دو کنایه دست و پا را گم کردن و دست به عصا راه رفتن در این راستا به خوبی و هوشمندانه در شعر آمده و نقش خوبی را ایفا کرده اند. در فراز پایانی این سروده عاشقانه که به هجران پرداخته و می گذرد، موضوعاتی مثل مرگ و زندگی و موتیف ها و بنمایه هایی مانند پژواک صدای انسان در کوه- یادآور مکانیسم کارمای زندگی- و مفاهیمی چون آینه و آینگی فرم را شکل داده و موضوع و محتوای شعر را پرورانده اند. در نتیجه شعر کلیتی یکدست و انسجامی فرمی- ساختاری یافته است.
در ادامه احمد تمیمی، با اشاره به اینکه امید حمزه لویی پیشتر توانایی خود را در کوتاه سرایی نشان داده است، فرم این سروده را ستود و آن را نشانه ی توانایی حمزه لویی در سروده های بلندتر دانست. نرجس شرفی ضمن انتقاد از اطناب و تعداد زیاد فعل ها که متن را به سمت نثر می برد، این سروده را شعری غنایی دانست که نیشتری بر فلسفه بودن می زند.


سروده چهارم:

مروارید که باشی
صدف
بهانه خوبی میشود
برای دوست داشتنت
برای حضور تو
در عمق آبهای کدر ،
_ من _
غواص تهی دستی
که هر روز
برای صیدت
نفس هایم را
در سینه
حبس میکنم
و چه نا امیدانه
با دستی خالی
به سوسوی ،
چراغ آویزان
بر تیرک کپر
خیره میمانم.
ع.فاطمی

دکتر داودرضا کاظمی نقد خود را این گونه آغاز کرد: صدف مروارید پرور است و هر موجودی پرورده خویش را دوست می دارد. پس مروارید باشی و صدف بی بهانه تو را دوست بدارد امری عادی است. مثل این است که بگویی پدر، فرزند را دوست می دارد. یا مثلاً پدران و مادران فرزندان خود را دوست می دارند. در نثر به چنین حالتی می گوییم توضیح واضحات اما در شعر که آمده است تا دگرگونه ببیند و دگرگونه بیاندیشد و دگرگونه بگوید و دگرگونه رفتار کند، تو خود حدیث مفصل بخوان ازین مجمل. مابقی این سرود فضای هجران را تا حدودی به خوبی نشان داده است؛ این پژوهشگر و منتقد ادبی افزود: این شعر، موضوع و محتوای خود را آشکارا بیان می‌کند. عبارت ها و جمله ها صراحت دارند. در جستجوی معنا خواننده به بازی گرفته نمی شود.
در ادامه نقدها احمد تمیمی پیشنهاد داد شاعر با حذف «دوست داشنت» و جایگزینی «دست خالی» با عبارتی شاعرانه تر اجازه دهد مخاطب در شعر غوص کند و معنا را کشف کند. عزت الله کیانی شروع سروده را خلاف روال پیشین فاطمی دانست و نوشت: به نظر می رسد که شاعر در شروع سروده که می توانست به شعری زیبا بیانجامد، آنچه را که مورد نظرش بوده، آن گونه که باید بیان نکرده است. اما حس تعهدی که در شاعر هست، می تواند از انگیزه هایی باشد که مایه ی پیشرفتش بشود در دست یابی به بیانی شاعرانه تر. سروش نزاهی ضمن اشاره به دو جرقه شاعرانه در شعر فاطمی و کیفیت بالاتر کشف دوم، افزود: در پایان بندی به نظر می رسد که با یک واژه ی مفهمومی مثل امید و ناامیدی برای تخصیص زدن و از کل به جزء رفتن باید از موارد عینی و تصویری بهره برد تا ابهام و ذهنی گرایی پایان بندی مرتفع شود.

سروده پنجم:

افتاده ام
واژگون از لاله
لا به لای گِل و لای
کاش !
نمرده باشم
شک نمی کند
کسی به شمع
سوسو نمی زند
به دور خود
مانده در بازی
شمعدانی روی مزار
جای خالی
کسی را می سوزاند
حجت صالحین

دکتر داودرضا کاظمی این شعر را حسب حالی دانست که تکیه بر نماد و رمزگان دارد و نقد خود را این چنین ادامه داد: لاله، گل و لای، شمع و شمعدانی های روی مزار، اگرچه فضاسازی آرامگاه کسی را در ذهن انسان فکر می دهد اما هر کدام از آنها نمادها و رمزگان آشنایی نیز هستند که معانی ضمنی همراه که خود را نیز در شعر می گسترانند. عبارت جای خالی کسی، اگرچه در راسته معنایی شعر، به نوعی حشو است اما بر احساس، عاطفه و سوز و گداز آن افزوده است. شاعر مجموعه شعرهای « با تو در ابتدای دلتنگی» و «پلکی بزن به رقص درآیند جامدات» نکته جالب توجه در این سروده را روایت از زبان مرده ای دانست که حضور پر رنگی در شعر دارد و در واقع دلتنگی او برای زندگان است: «ای کاش مرده نباشم» اوج پارادوکس معنایی و منطقی در این کوتاه سروده است. پارادوکسی هستی شناسانه که انسان را میان دو امر واقع، زندگی و مرگ، حیران می کند که به راستی ما در کدام سوی آن ایستاده ایم؟! شاید اگر به سوختن شمع شک کنیم به روشنایی بیشتری برسیم. تمیمی شاعر دیگر این نشست، به تعهد شاعر به فرم و‌تشخیص زیبای بند پایانی که «جای خالی» را برجسته کرده است اشاره کرد. الهام صفوی به تشخص شعر صالحین اشاره کرد و آن را ستود. سروش نزاهی، نیز ضمن ستودن تکنیک های فرمی و تسلط شاعر، به مهم بودن «چه گفتن» علیرغم اهمیت بیشتری «چگونه گفتن» اشاره کرد. نرجس شرفی به واج آرایی زیبا و بازی زبانی سروده پرداخت و ضمن ستودن کلیت سروده به تلنگر نهایی سروده اشاره کرد.

سروده ششم:

نشسته‌ام توی چشم‌هایت
منظره‌ها نمناکند
سیر نمی‌شوم
از آب و رنگ
و عطرِ گل‌دار چادرت
چه اهمیت دارد
که تا چشم کار می‌کند
سبزی‌ها سوخته باشند؟
و نورسته‌ها
گلِ پیاز بدهند!
تو فقط یک بار
محضِ رضای خاطرت
بگذار پلک‌هایت را بپوشم
شاید بیداری
به خواب من هم بیاید
نیلوفر عیسی‌زاده

دکتر کاظمی به رفت و آمد این متن بین نثر ادبی و شعر منثور اشاره کرد، احمد تمیمی به کاربرد مناسب عبارت عامیانه «محض رضای خدا» که صمیمیت شعر را بیشتر کرده است و سروش نزاهی از دایره ی لغات مناسب شاعر گفت.


نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield

lastnews

پاکستان: هیچ نظامی یا غیرنظامی ایرانی هدف قرار نگرفتند

رئیس‌جمهور در دیدار اقشار و منتخبین شهرستان فیروزکوه: دولت به دنبال اولویت‌بندی کمبودها و مشکلات و سپس حل آن‌هاست

پیام مهدی طارمی برای مردم فلسطین

امیرعبداللهیان: هیچ تعارفی با طرف‌های تروریستی در پاکستان و عراق نداریم

اقدام دولت برای حمایت از مستمری‌بگیران

بهره‌مندی هنرستانیها از یک ماه کسری خدمت «سربازی»

یارانه یک میلیونی برای کودکان دارای اختلال رشد 5 دهک اول/ارزیابی 3 ماهه وضعیت رشد کودکان

وزیر دفاع : روسیه باید موضوع تمامیت ارضی ایران را رعایت کند

پالایشگاه‌های چینی برای خرید نفت ارزان راه افتادند

بازار سرمایه و کنترل تورم و نقدینگی و رشد تولید به قلم دکتر جواد درواری

تدوین تله فیلم *خط قرمز*به تهیه کنندگی عباس جاهد در استان اردبیل به پایان رسید

توافق نهایی با هند برای توسعه بندر چابهار

گزارش شرکت مالک نفت‌کش توقیف‌شده آمریکایی از وضع سلامتی گروه کارکنان آن در ایران

در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با وزیر خارجه هند امیرعبداللهیان اعلام کرد: هشدار ایران به آمریکا، انگلیس و رژیم صهیونیستی

از سرگیری مرمت پل‌بند تاریخی لشکر شوشتر

امیرعبداللهیان: محاسبه رژیم اسراییل در مورد حماس غلط بود/ به نیروهای مقاومت دستور نمی‌دهیم

مرگ دانشمند ایرانی در یک حادثه

ثبت بالاترین مقدار تولید نفت ایران پس از تحریم‌ها

حذف یارانه تعدادی از یارانه بگیران در دی ماه/ ماجرا چیست؟

تراکتور به دور از حواشی به سمت موفقیت

مصرف سرانه نان در کشور سالی 170 کیلوگرم؛ نان ناسالم چه بلایی سر بدن می‌آورد؟

ویتامین‌ها از طریق مکمل‌ها تأمین نمی‌شوند

ابطال شرط سنی ورود به دانشگاه فرهنگیان از سوی دیوان عدالت اداری

ارتش آمریکا: 16 نقطه یمن را هدف قرار دادیم

آیا شما یک آدم سمّی هستید

واکاوی یک تراژدی / نابغه ای در لجنزار

آغاز جلسه دادگاه لاهه برای پرونده نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در غزه

ارتش یک نفتکش آمریکایی را در دریای عمان توقیف کرد

همدان پایتخت گردشگری آسیا شد

مدیرعامل مرکز مبادله طلا و ارز خبر داد تخصیص اسکناس کشور مبدأ به مسافران تا عید نوروز

طرح آمریکا برای منطقه «بعد از جنگ غزه» با همکاری عربستان

فرصت 2 ماهه بانک مرکزی برای کاهش رشد پایه پولی و نقدینگی

اولین نشست کمیته فلسطین APA رئیس پارلمان کشورهای عربی: ساکنان در برابر جنایات رژیم صهیونیستی شریک جرم هستند

استارت پروژه «نبیل باهویی ٢» با حضور برانکو

وزیر کشور: انفجار تروریستی در کرمان خارج از رینگ حفاظتی مراسم بود

ادغام تعرفه رای دو انتخابات 1402

211 شیء تاریخی ایران در چین

طرح جامع مدیریت دریاچه نمک به تصویب رسید مخبر: دولت با جدیت به دنبال حل مشکلات حمل و نقل عمومی است

رهبر انقلاب در دیدار هزاران نفر از مردم قم: دشمن سیاست «بیرون کشاندن مردم ایران از صحنه» را پیگیری می‌کند

تعلیق از خدمت 4 کارمند شهرداری دزفول

آخرین وضعیت ثبت‌نام در کاروان‌های حج

استفاده از معلم آقا در دبیرستان‌های دخترانه؛ نیازمند مجوز/ تعیین تکلیف مدیران زن مدارس پسرانه

ماجرای ارسال پیامک برای متقاضیان شیرخشک

دبیر هیات بادبانی استان هرمزگان: گسترش گردشگری ورزش‌های دریایی در هرمزگان یک ضرورت است

آغاز دور جدید گرانفروشی بلیت هواپیما؛ بلیت هواپیما به نرخ مصوب نیست

قوه قضاییه: حکم بخش دوم پرونده هواپیمای اوکراینی صادر شد/ متهم ردیف اول بازداشت است

کشف شیشه و هیروئین از یک خودروی سواری در هندیجان

بارورسازی ابر‌ها برای کشوری وسیع همچون ایران اجرایی و عملی نیست

کنعانی: مسئله دریای سرخ معلول است؛ علت نیست/ تدوین سند همکاری با روسیه در گام‌های نهایی است

اختلاف نظر درباره بدهی 100 میلیارد دلاری