بزرگنمایی:

دکتر شریعتی هنوز زنده است ؟ 
‌✍مهری کیانوش راد
یکی از ویژگی های شعر خوب این است که فراموش نشود و در حافظه بماند .

آدم ها با  چگونه زیستن خود  ، شعر زندگی  خود را  می سراید. 
شریعتی از آن آدم هایی است که در زمان خودش زنده بود و  بعد از نیم قرن،  هنوز زنده است .
دلیل زنده بودن او این است که هنوز تکفیر می شود ، تقدیس می شود .

شاید نسل جدید او را نشناسد. 
شاید کتاب های اعتقادی او تناسبی با جامعه ی امروزی نداشته باشد ، اما چند نکته را نباید فراموش کرد : 

1 شریعتی فرزند زمانه ی خود بود ، باهمه ی ویژگی هایی که یک روشنفکر را مقبول یک نسل می کند .

2- با شناخت شریعتی می توان زمانه ی او را شناخت ، آشنا به احساسات جوانان و خواسته های آرمانی آنان شد و با مقایسه ای تطبیقی تفاوت نسل جدید را با نسل گذشته شناخت.
با این شناخت ،  پژوهشگران پاسخ بسیاری از پرسش های خود را پیدا خواهند کرد. پاسخ پرسش هایی مانند این که : 
چرا شریعتی خیل عظیمی از جوانان را مجذوب خود کرد؟ 
کدام ویژگی شخصیتی این روشنفکر مذهبی باعث مذهب گرایی جوانان شد ؟ 

روشنفکرانی بودند ،  که امروز نامی از بسیاری از آنان نیست .
شریعتی نیز یکی از آن خیل عظیم حرکت روشنفکری بود ، مانند همه کسانی که بزرگ بودند و انسان و به دلیل انسان بودن و بزرگ بودن گاه خطاهای بزرگ می کردند و گاه خطاهای کوچکی که اگر دیگری انجام می داد ، کوچکی شخصیت آنان ،  آن خطا را آشکار نمی کرد.
با وجود عیوبی که شریعتی جوان  می توانست داشته باشد و داشت ، هنوز یاد او ،ا نسان را از حسی خوش سرشار می کند ، مانند سایه سار درختی در گرمای سوزان جنوب . 

3- اگر همه ی کتاب های شریعتی را نادیده بگیریم ، کتاب " کویر" او دلیلی بر وجود نویسنده ای ژرف اندیش است. 
در کتاب کویر این گونه خود را معرفی می کند: 

" وجودم تنها یک حرف است و زیستنم تنها" گفتن " همان یک حرف.
، اما برسه گونه:  
سخن گفتن و معلمی کردن و نوشتن .
آن چه تنها مردم می پسندند  : سخن گفتن 
آن چه هم من و هم مردم : معلمی کردن 
و آن چه خودم را راضی می کند و احساس می کنم که با آن ، نه کار ، که زندگی می کنم: نوشتن " 
و نوشته هایم نیز برسه گونه : 
اجتماعیات،  اسلامیات و کویریات.
آن چه تنها مردم می پسندند : اجتماعیات 
آن چه هم من و هم مردم : اسلامیات 
آن چه خودم را راضی می کند و احساس می کنم که با آن نه کار - و چه می گویم؟ 
نه نویسندگی ، که زندگی می کنم : کویریات 

به اعتراف شریعتی ، اصل وجودی شریعتی را در کویریات او باید جستجو کرد و مباحث فلسفی و سیاسی و غیره را به روزگاری سپرد،  که گذشته است. 
اما تعریفی که از کویر می کند: 
" کویر نه تنها نیستان من و ما است که نیستان ملت ما است و روح و اندیشه و مذهب و عرفان و ادب و بینش و زندگی و سرشت و سرگذشت و سرنوشت ما همه است . کویر " این تاریخی" که در  صورت جغرافیا ظاهر شده است.

این عظمت بیکرانه ی مرموزی که نومید و خاموش،  خود را تسلیم،  پهن بر خاک افکنده است. " 

شریعتی در کویریات خویش نیز نقادانه با نگاه تیز خود ، جامعه ی را نقادی می کند و رو در روی شاملو بعد از سرودن شعر " من باهارم تو زمین، من زمینم تو درخت ..‌.  با او سخن می گوید ، که : 
آفرین شاملو  ! 
حالا وقت غزل عاشقی و مثنوی،  عارفی و رباعی و فلسفی و قصیده ی خراسانی نیست ، مگر تو هم به این جاها رسیده ای ؟ مگر تو هم از یک چنین خواب صبوحی پریده ای ؟ 

و در نهایت در کتاب کویر معتقد است ، که : "خویشاوندی میان مذهب و عرفان و هنر را تاریخ نیز شاهد بوده است ، هنرها مذهبی ترین موجودات این عالمند " 

آن چه آشکار است ، شریعتی در کویر،  خود را عرضه کرده است و می توان او را و اندیشه ی او را نقادی کرد، هنری که کمتر به آن عادت داریم . 

در نقادی نابودی نقد شونده مطرح  نیست ، که نقادی  بیان نقاط ضعف و قوت نقدشونده است ، با دلایلی متقن و مستند ، کاری که کمتر به آن عادت کرده ایم.


سردبیر  صبح ملت محمد رشیدپور