بزرگنمایی:

تیم فوتبال اورتون تازه‌ترین قربانی عدم رعایت فیرپلی مالی در فوتبال اروپا است؛ تیمی که به دلیل نقض قوانین مالی انگلیس، به کسر 10 امتیاز محکوم شد. محرومیت و کسر امتیاز از تیم‌های مطرح فوتبال جهان به دلیل عدم رعایت قواعد مالی منصفانه یا همان فیرپلی، نشان می‌دهد که در فوتبال دنیا، رعایت مسائل مالی و قواعدی که بین هزینه و درآمد باشگاه‌ها فاصله نیندازد و تراز آنها را به هم نریزد، یک خط قرمز جدی است و دراین‌باره تعارفی با تیمی وجود ندارد. به طوری که باشگاه‌های بزرگی مانند منچسترسیتی یا بارسا هم به دلیل عدم رعایت این خطوط قرمز، با محرومیت یا جرایم سنگینی روبه‌رو می‌‍شوند.

در ماجرای اورتون هم این تیم به دلیل هزینه بیشتر از درآمد محکوم شده و قوانین مالی لیگ جزیره را نقض کرده است. بر اساس قوانین مالی فوتبال انگلیس، باشگاه‌های این کشور تنها مجازند 105 میلیون پوند بالاتر از درآمدی که دارند هزینه کنند و وقتی باشگاه اورتون در یک فصل 124 میلیون پوند یعنی 19 میلیون پوند بیشتر نسبت به درآمدش هزینه کرده است، با کسر 10 امتیاز منفی مواجه شد.

قوانین مالی فوتبال دنیا پیچیدگی‌های خاصی ندارد و برای جلوگیری از ورشکستگی تیم‌ها، باشگاه‌ها باید به اندازه درآمد، هزینه کنند و اگر بیشتر از ارفاقی که دراین‌باره صورت می‌گیرد، هزینه‌ شود، این باشگاه‌ها با جریمه‌های سنگینی روبرو می‌شوند.

گرچه رعایت فیرپلی مالی در فوتبال ایران در مقایسه با فوتبال اروپا، قیاس مع‌الفارق است، با این حال در لیگ ایران هم پیش از شروع فصل، فدراسیون فوتبال با تعامل سازمان بازرسی و نهادهای قضایی، قانون سقف بودجه را ابلاغ کرد؛ قانونی که به باشگاه‌ها اجازه می‌داد تا یک سقف معین هزینه کنند. مدیران فدراسیون فوتبال پس از اعلام این قانون، وعده دادند که با تیم‌های متخلف و باشگاه‌هایی که سقف را زیر پا بگذارند، برخورد خواهند کرد.


خلاف فوتبال اروپا که به دنبال ایجاد تعادل بین درآمد و هزینه است، در ایران اما با توجه به بسته بودن راه‌های درآمدزایی که عمده آن از طریق حق پخش تلویزیونی و کپی‌رایت است، فدراسیون فوتبال صحبتی از درآمد نکرده و فقط عنوان کرده است که باشگاه‌ها اجازه دارند تا یک مبلغ مشخص هزینه کنند. بودجه باشگاه‌ها که عمدتا دولتی هستند هم از منابع عمومی کشور پرداخت می‌شود تا اصولا درآمدزایی در فوتبال ایران وجود نداشته باشد تا بتوان بر اساس آن برای هزینه‌های یک تیم سقف معین کرد.

با این حال ولنگاری مالی در باشگاه‌ها و افزایش سرسام‌آور قراردادها که هزینه‌های زیادی را به بودجه عمومی کشور تحمیل می‌کرد، در نهایت سبب شد تا همان طور که اشاره شد فدراسیون فوتبال در طرحی نیمه‌کاره که تنها بر پایه هزینه است، تصمیم بگیرد که در لیگ برتر مقابل به اصطلاح ولنگاری مالی باشگاه‌ها را بگیرد.

با وجود حرف‌وحدیث‌های زیادی که درباره تخلفات تیم‌های مختلف به گوش می‌رسد تاکنون فدراسیون فوتبال باشگاه‌های سپاهان و پرسپولیس را به دلیل عدم رعایت سقف بودجه، به ترتیب به کسر 4 و یک امتیاز محکوم کرده است. درباره پرونده باشگاه استقلال هم خبرهایی به گوش می‌رسد، گر چه هنوز حکم این باشگاه اعلام نشده است.

با وجود برخوردهای صورت گرفته، تیم‌ها در فصل نقل‌وانتقالات با عقد قراردادهای صوری با رقم‌های پایین سعی در دور زدن قانون سقف بودجه داشتند. موضوعی که حتی برای کم اطلاع‌ترین هوادار فوتبال هم عیان شده بود و بیان برخی صحبت‌ها و ارقام درباره قرارداد بازیکنان برخی باشگاه‌ها، آنقدر خنده‌دار است که کمتر کسی چنین صحبت‌های مضحکی را باور می‌کند. نمونه آن قرارداد یکی از بازیکنان استقلال است که 60 میلیون عنوان شده است!


علاوه بر این، رواج پرداخت‌های خارج از قرارداد تحت عنوان پولی که یک هودار متمول به برخی بازیکنان پرداخت می‌کند، نشان از این دارد که جرایم در نظر گرفته کمترین سنخیتی با تخلفات صورت گرفته ندارد. بدتر اینکه شنیده‌هایی درباره احتمال بخشش برخی جریمه‌ها هم به گوش می‌رسد.

این در شرایطی است که فوتبال ایران برای عبور از ولنگاری مالی و ریخت‌وپاش‌هایی که در فوتبال از بودجه عمومی کشور و جیب مردم صورت می‌گیرد، احتیاج به برخورد قاطعانه و بدون لکنت و همچنین بی‌طرفانه با تیم‌هایی دارد که همان قانون نیم‌بند سقف بودجه را زیر پا گذاشته‌اند.

به همین خاطر به نظر می‌رسد مطرح کردن ادعای برخورد با عدم رعایت فیرپلی مالی در فوتبال ایران با توجه به اتفاقاتی که در 5 ماه گذشته و پس از وضع قانون سقف بودجه رخ داده است، تنها نشان از اجرای کاریکاتوری این قانون در ایران دارد و جریمه‎‌های در نظر گرفته شده و همچنین چشم‌پوشی بر دیگر تخلفات آشکار، تنها برای خالی نبودن عریضه بوده و مقایسه برخورد با اورتون توسط اتحادیه فوتبال انگلیس با جریمه باشگاه‌هایی مانند سپاهان و پرسپولیس به خوبی گویای همه چیز است.