درس هایی از قانون
بزرگنمایی:
سلسله مباحث حقوقی درباره وظائف نمایندگان مجلس شورای اسلامی جهت ارتقاء سطح آگاهی عامه مردم در حوزه تقنین و قوه مقننه
مبحث یکم - وظائف نمایندگان :
1- وظائف اصلی و ذاتی
به استناد اصل 71 و 72 قانون اساسی مهمترین و اصلی ترین وظیفه مجلس قانون گذاری در عموم مسائل مختلف کشور در حدود مقرر در قانون اساسی است که لزوما جهت وضع یک ماده قانونی مطالعه دقیق و شناخت از نیاز جامعه و همچنین مطالعه و بررسی حقوق داخلی و عندالاقتضاء حقوق خارجی است که بتوان با ترکیب کلمات و جملات متناسب یک ماده یا مواد قانونی مفید و مطابق نیاز کشور را تصویب نمود. به عبارتی بهتر، وظیفه مقنن و نمایندگان طراحی و ایجاد ساختاری متناسب با توسعه همه جانبه کشور و تحقق اهداف عالیه انقلاب اسلامی از جمله عدالت اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و غیره است.
چنانچه نمایندگان محترم واقف و متعهد به این امر خطیر باشند که انتظام، توسعه و تعالی کشور در حال و آینده در دستان آنهاست قطعا با انجام مطالعه، تحقیق و ممارست نسبت به شناخت نیازهای اساسی و تقنینی مردم، منافع جمعی را بر منافع گروهی، حزبی، قومیتی و ... ترجیح خواهند داد و با تصویب قوانین لازم ساختار مورد نیاز کشور را ایجاد و استحکام خواهند بخشید. با توجه به سپری شدن بیش از چهار دهه از انقلاب اسلامی، بدلیل عدم آگاهی ما مردم و عدم دانش کافی نمایندگان محترم و عدم انجام مطالعه و تحقیق لازم، شاهد تصویب قوانین ناقص، متعارض، مبهم و ساکت بوده ایم که بعضاً با اصلاحات عجولانه پی در پی قوانین از ماهیت اصلی و اساسی و نیاز جامعه دور گشته و کشور را با چالش های اساسی و مخاطرات جدی مواجه ساخته است.
2 – وظائف نظارتی
مجلس شورای اسلامی علاوه بر وظیفه خطیر قانون گذاری، مسؤولیت های نظارتی نیز بر عهده دارد. از جمله آنها می توان به نظارت (و دخالت) مجلس در تشکیل دولت، بررسی و دادن رای اعتماد و حق تذکر کتبی و استیضاح رئیس جمهور و تمامی هیأت دولت و نظارت بر تصویب و اجرای بودجه سالانه کشور و همچنین نظارت عام نمایندگان در تذکرات شفاهی و کتبی بیش از دستور به وزراء و مسئولین حاکمیتی و غیره است.
3 – وظائف فرعی و جانبی
به استناد اصول 76 و 84 قانون اساسی نماینگان حق هر گونه تحقیق و تفحص در امور کشور را داشته و در مقابل تمام ملت مسئول هستند و می توانند در همه مسائل داخلی و خارجی کشور اظهار نظر نمایند یعنی علاوه بر مسئولیت حوزه انتخابی خود در مقابل دیگر مردم حوزه های انتخاباتی و آحاد مختلف ملت ایران مسئول هستند. به عبارت دیگر چنانچه مثلا در استان یا حوزه کم جمعیتی دیگر بودجه زیادی جهت توسعه راه و کشاورزی و صنعت تخصیص داده شود و به استان خوزستان با منابع سرشار نفت و گاز و آب و سرمایه بودجه ای نه چندان مطلوب جهت توسعه اختصاص داده شود، می توانند اظهار نظر نمایند و با قدرت و دانایی و خردمندی ارائه طریق کرده و حق هم استانی و شهروندی خود را مطالبه نمایند. متأسفانه آنچه بنظر مهم می آید عدم آگاهی ما مردم به وظائف نمایندگان است و تا بحال درک درستی از اهمیت وظائف اول و دوم فوق نداشته ایم و آنچه برای ما مهم بوده وظائف سوم (فرعی و جانبی) نمایندگان است که آن هم در لفافه و شعبده بازی های سیاسی کم رنگ می گردد.
یکی از مسائلی که در سالهای اخیر خصوصاً در این دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، اذهان عمومی را متوجه خود کرده، عدول از وظائف اصلی و امکان دخالت و ورود نماینده در حوزه اجرائی کشور به ویژه در حوزه انتخابیه خود می باشد و مردم توسعه و آبادانی حوزه خود را (آن هم به حق) صرفاً کار نماینده خود دانسته و بحدی این تصور شدت و حدت یافته که کمتر کسی پایبند اصول اساسی و وظائف اصلی و قانونی نماینده ها است و ما مردم در رویکردی غلط همچنان اصرار بر کار نادرست خود داشته ایم. متأسفانه نماینده ها هم بخاطر جلب نظر مردم به این حوزه اجرایی ورود کرده و با شعار رنگارنگ شعبده بازی سیاسی می نمایند و مردم از وظائف اصلی و حیاتی آنها کاملاً مغفول و کشور و جامعه دستخوش ناملایمات روحی و روانی و عقب ماندگی می گردد و چالش ها و مخاطرات سیاسی و اقتصادی کشور که ناشی از این رویه غلط هستند، هر روز بیشتر از دیروز بر مردم و حاکمیت فشار می آورد.
اسماعیل واهبی - صبح ملت نیوز