این  مطلب  در جوابیه  نقد دیوارنگاری شهری ، زیباسازی یا اغتشاش شهری

دیوارنگاره شهری روی پایه های پل نگارش  شده است  . صبح ملت همیشه در نظر  دیدگاه ای مختلف یک موضوع 

با  مخاطبان خودفراهم آورد تا آگاهانه بتواند خود قضاوتی  صحیح  و دانشی فراگیرکسب نمایید .  

اثر فرهنگ و مردم با محتوایی هویت بخش
با استعانت از درگاه پروردگار با بیش از یک سال تلاش مداوم، اثر هنری با عنوان فرهنگ و مردم بر دیوار زیرگذر پل جدید دزفول نصب شد.
این پروژه به سفارش شهرداری دزفول و توسط گروهی از هنرمندان دزفول با سرپرستی محسن شابادی اجرا شده است.
گروه هنرمندان: اعظم وادی زاده، امین مهرآفرین، محمد یوسفی، حسین فراوش.
ایده پردازی و طراحی: محسن شابادی، امین مهرآفرین
ایده پردازی و طراحی اثر فرهنگ و مردم در سال‌های گذشته انجام شد و طی یک جلسه دفاعیه نزد اساتید  کشوری در دانشگاه هنر مورد تحلیل و نقد قرار گرفت و درنهایت با برسی های بعمل آمده توسط کارشناسان سازه و عمران بر دیوار انتهایی پل جدید دزفول در اردیبهشت 1401  نصب گردید. در طی این فرایند به دلیل منحصر بفرد بودن طراحی و نحوه اجرا، به تشخیص شهرداری محترم، اجرای آن با رعایت ظوابط به طراحان آن واگذار گردید.
این اثر به لحاظ تنوع بکارگیری متریال (کاشی موزاییک، سفال، فلز اسیدکار شده ) و همچنین محتوای آن که بر مبنای مطالعه نشانه‌شناسی فرهنگی است، برای شهر دزفول منحصر بفرد است. علاوه بر آن، شناخت و اطلاعات هنرمندان بومی از فرهنگ و هویت منطقه  و امکانات تخصصی خانه سفال دزفول بعنوان تنها کارگاه حرفه‌ای استان خوزستان باعث شد که اشتباهات گذشته مانند المان میدان امام خمینی در واگذاری به افراد غیر بومی تکرار نشود و شاید برای اولین بار در این سطح، جولانی مهیا شد تا توانمندی‌های هنرمندان بومی  به مرحله ظهور برسد...
عناصر و جزئیات اثر: در بخش کاشی موزاییک، برای دست یابی به رنگهای مورد نیاز ( رنگهای سبز، آبی برای بیان حس خنکی آب رودخانه و رنگهای زرد، قرمز برای القای گرمای خورشید) تمام کاشی‌ها به مساحت حدود 150 متر مربع لعابکاری و پخته شدند و بخش سفالی اثر نیز در این کارگاه اجرا و در دمای لازم پخته شد. در بخش فلز نیز با نرم افزارهای مرتبط، اندازه‌گیری های بسیار دقیق انجام و با تکنولوژی لیزر، برش فلز صورت گرفت و سپس با اسید کلرید ریک سفیدکاری آهن انجام شد. بدین ترتیب برای بهرمندی بیشتر از عناصر بصری، بخش طبیعت اثر با کاشی موزاییک، بخش زندگی با خاک رس و بخش مکانیکی و سازه‌ای آسیابها با آهن اجرا گردید.
پروژه مذکور را از دو منظر زیبایی شناسی و نشانه شناسی فرهنگی می‌توان مورد نقد و تحلیل قرار داد:
از منظر زیبایی شناسی مبتنی بر مطالعات و تحلیل حرفه‌ای، تناسب، تعادل و وزن بصری اثر  بطور کامل رعایت شده است بنحوی که مخاطب بر مبنای نظریه گشتالت (  امکان درک عناصر بطور جزء به جزء و ادراکی کلی و سازمان یافته از محتوای کل اثر) به سادگی میتواند  بخش بزرگی از فرهنگ و هویت دزفول را بصورت روایتگری بازخوانی و تجسم کند.
این اثر بر خلاف تصور برخی، هرگز قابل قیاس با نقاشی یا نگاره‌های باستانی و آرمانی نیست! همین نگاه تقلیل یافته باعث می‌شود تا اشتباهات دیگر مبنی بر رعایت پرسپکتیو مطرح گردد... در واقع این اثر بر مبنای نشانه شناسی فرهنگی و بازنمود هویت تاریخی شهر موردی دزفول میباشد و هیچ عنصری مبنی بر بیان یک آرمان ایدئولوژیک یا بیان یک ارتباط جمع همچون نگاره‌های باستانی بر روی دیوار غارها وجود ندارد... بنابراین ما اثر را باید از زمره آثار معنا محور مورد نقد و تحلیل قرار دهیم.
اساساً در مورد هر پدیده هنری، دو مؤلفه محتوا و فرم مورد تحلیل است که ارتباطی دیالکتیکی و دوسویه دارند در آثاری که محتوا از اهمیت بیشتری برخوردار است، فرم در خدمت محتوا قرار خواهد گرفت و لذا این گونه آثار که انتزاعی یا تجریدی و یا مینیمال خوانده می‌شوند هرگز الزامی برای هنرمند بوجود نمی‌آورند تا مواردی همچون پرسپکتیو رعایت شود بلکه هدف غایی اثر، آسان نمودن درک محتوایی است، که به سادگی قابل وصف نیست.
محل اجرای اثر: در خصوص زمینه اثر پیش از هر چیز مطالعات لازم، که بیشتر مبتنی بر نشانه شناسی فرهنگی است، انجام شد و بطور انحصاری برای آن منطقه از شهر طراحی لازم صورت گرفت: در روبروی اثر، رودخانه، سازه آسیابهای تاریخی و پل باستانی و در جوار آن بافت قدیم شهری وجود دارد. بنابراین مخاطب در ذهن خود در  یک وحدت زمانی به کارکردی از تجسم به نام تجسم جانشینی مواجه می‌شود و بطور حسی قادر به درک احساسات و شرایط زنگی پیشینیان از طریق همدردی یا همزادپنداری خواهد شد. بعبارتی دیگر،  افراد در مواجهه با این اثر، اسناد حقیقی و طبیعی آنرا که در اطراف وجود دارند ملاحظه و لمس میکنند و این امر برای گردشگران فرصتی پیش می‌آورد تا با مطالعه ملموس و میدانی با میراث معنوی این شهر آشنا شوند.

محسن شابادی
مدرس دانشگاه در حوزه فرهنگ و هنر


محمد رشیدپور  -سردبیر  صبح ملت نیوز