بزرگنمایی:

استئوآرتریت یا آرتروز بیماری تحلیل برنده‌ مفاصل و شایع‌ترین فرم آرتریت است. آرتریت به معنای التهاب مفصل است. در واقع استئو آرتریت یک بیماری مفصلی مزمن است که در آن غضروف مفاصل تحمل کننده وزن بدن تحلیل می‌رود. اما چگونه می‌توان جلوی این عارضه را گرفت یا مشکلات ناشی از ابتلا به آن را تقلیل داد؟

شایع‌ترین مفاصل درگیر در این بیماری مفاصل دست، ستون فقرات و مفاصل تحمل کننده وزن مانند لگن و زانو است. در صورتی که ابتلا به این بیماری ناشی از صدمات فیزیکی یا بیماری‌ها نباشد، استئوآرتریت اولیه نامیده می‌شود که این بیماری اغلب به دلیل افزایش سن ایجاد می‌شود.

با افزایش سن، پروتئین موجود در غضروف مفصلی از بین رفته که سبب لایه لایه شدن آنها و ایجاد شکاف‌های ریز در ناحیه غضروف می‌شود که در نهایت منجر به تخریب کامل غضروف می‌شود. استفاده مکرر مفصلی که غضروف مفصلی آن ساییده شده است به تدریج التهاب غضروف، درد و تورم مفصل را به دنبال خواهد داشت.

با از بین رفتن عملکرد غضروف، مابین استخوان‌ها اصطکاکی ایجاد می‌شود که سبب درد و محدودیت و خشکی در حرکت می‌شود. التهاب غضروف موجب تحریک استخوان سازی می‌شود که حاصل این فرآیند ایجاد خارهای استخوانی یا استئوفیت‌ها می‌باشد.

استئوآرتریت ثانویه ناشی از عوامل متعددی چون چاقی، ضربات مکرر، جراحی مکرر، اختلالات متابولیسم، ناهنجاری­‌های مادرزادی مفصل، نقرس، دیابت، اختلالات هورمونی و مشکلات ناشی از مشاغل خاص است.

استئوآرتریت زودرس را نیز می‌توان در وزنه برداران، فوتبالیست‌ها و کارکنان ارتش به دلیل ضربات مکرر به بافت مفصل (رباط­‌ها، استخوان­‌ها و غضروف مفصلی) مشاهده کرد.

چاقی، افزایش سن، جنس مونث ، نژاد سفید پوست و صدمات مکرر مرتبط با ورزش از جمله عوامل ایجاد کننده این بیماری محسوب می‌شود.

درمان این بیماری چند بخشی است و شامل فیزیوتراپی، دارو و رژیم درمانی است. فیزیوتراپی و دارو توسط پزشک و رژیم غذایی و بررسی وضعیت وزن توسط کارشناس تغذیه صورت می‌گیرد. اکثریت افرادی که دچار بیماری استئوآرتریت می‌شوند دچار اضافه وزن و چاقی هستند که اولین قدم کاهش وزن است؛ زیرا این امر می‌تواند کیفیت زندگی و عملکرد فرد را تا حد قابل قبولی ارتقا دهد. نتایج یک مطالعه نشان داده است که تقریبا هر 500 گرم کاهش وزن حدود 4 برابر بار وارده به زانوها را کم می‌کند.

رژیم ضدالتهابی یک مداخله موثر در این بیماری است. طبق این رژیم به این بیماران توصیه می‌شود که مصرف میوه و سبزی به خصوص رنگ‌های تیره و زرد و نارنجی، غلات کامل، مصرف روغن‌های حاوی امگا 3 همچون روغن زیتون، بذرک، گردو، دانه‌های کدو تنبل، ماهی‌های چرب آب‌های سرد نظیر سالمون، ساردین، ادویه‌هایی مانند زنجبیل، زردچوبه و رزماری و ماهی و مرغ را افزایش دهند. در مقابل باید مصرف سیب زمینی  و پیاز به خاطر مواد ایجاد کننده التهاب، تخم مرغ، گوشت قرمز، فست فودها، غذاهای کنسروی، شکر و قند و مواد غذایی حاوی شکر، کربوهیدرات‌های ساده مثل نان سفید، برنج سفید و لبنیات پرچرب را تا حد امکان محدود کنند.

 باید توجه داشت استفاده از مکمل‌هایی همچون کندرویتین سولفات و گلوکز آمین هم مفید است و نتایج تحقیقات زیادی تاثیر سودمندی آنها را اثبات کرده‌اند که البته باید با توجه به شرایط فرد توسط پزشک تجویز شود.

چون این بیماری یک بیماری التهابی است برای مقابله با افزایش رادیکال‌های آزاد مصرف مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان مثل میوه و سبزی‌های رنگی با رنگ قرمز، نارنجی و زرد بسیار کمک کننده خواهد بود. همچنین به دلیل دریافت ناکافی کلسیم و ویتامین D این بیماران با کمبود کلسیم و ویتامین D روبه رو هستند. بنابراین باید مکمل کلسیم و D را به صورت روزانه مصرف کنند.

بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، همیشه پیشگیری بهتر از درمان است؛ بنابراین توصیه می‌شود همیشه وزن خود را در حد مطلوب نگه دارید تا از بیماری‌های ناشی از اضافه وزن و چاقی مثل بیماری‌های مفصلی، قلبی و عروقی در امان بمانید .